Wicipedia

Armenia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Erthygl newydd L2
Tagiau: Gwrthdröwyd
Dadwneud y golygiad 11170848 gan Bot Sian EJ (Sgwrs | cyfraniadau)
Tagiau: Dadwneud
Llinell 1:
{{Gwybodlen lle
| ynganiad = {{wikidata|property|P443}}
| suppressfields= gwlad image1 ynganiad | enw_brodorol = <big>'''''Hayastani Hanrapetutyun'''''</big> | map lleoliad = [[Delwedd:LocationArmenia.svg|270px]] | banergwlad = [[Delwedd:Flag of Armenia.svg|170px]] }}
 
Gweriniaeth yn ne [[Mynyddoedd y Cawcasws]] yw '''Gweriniaeth Armenia''' neu '''Armenia'''. Y gwledydd cyfagos yw [[Twrci]] i'r gorllewin, [[Georgia]] i'r gogledd, [[Aserbaijan]] i'r dwyrain ac [[Iran]] i'r de-ddwyrain. [[Yerevan]] yw'r brifddinas.
 
== Hanes ==
{{Prif|Hanes Armenia}}
Yn y [[Yr Henfyd|cyfnod clasurol]] rhennid tiriogaeth Armenia yn ddwy dalaith gan y [[Rhufeiniaid]], sef [[Armenia Inferior]] (neu ''Armenia Minor'') ar arfordir y Môr Du ac [[Armenia Superior]] (neu ''Armenia Major'') yn y dwyrain. Bu ymgiprys sawl gwaith am reolaeth ar yr olaf rhwng Rhufain a phŵerau eraill yn y rhanbarth.
 
O'r [[1550au]] ymlaen, roedd Armenia yn rhan o [[Ymerodraeth yr Otomaniaid]] a [[Persia|Phersia]]. Cymerodd [[Rwsia]] reolaeth dros Ddwyrain Armenia yn [[1813]] a [[1828]]. Fel cenhedloedd [[Cristnogaeth|Cristonogol]] eraill Ymerodraeth yr Otomaniaid, roedd yr Armeniaid yn ddinesyddion eilradd, gan ddioddef gwahaniaethu hiliol. Arweiniai galwadau am hawliau cydraddol o'r [[1880au]] ymlaen at ymateb llym gan yr ymerodraeth a bu mwy nag un cyflafan yn erbyn y boblogaeth Armenaidd yn yr 1890au ac eto yn [[1915]]. Mae Armeniaid a'r rhan fwyaf o haneswyr y tu allan i Dwrci yn tueddu i weld digwyddiadau 1915, pryd bu farw rhwng 650,000 a 1.5 miliwn o bobl, fel ymgais fwriadiol at hil-laddiad. Dehongliad swyddogol y digwyddiadau yn Nhwrci yw bod miloedd o bobl ar y ddwy ochr wedi marw mewn rhyfel cartref, o glefyd ac o newyn.
 
[[Delwedd:Yerevan Mount Ararat.jpg|200px|bawd|chwith|Golygfa ar y brifddinas [[Yerevan]] gyda [[Mynydd Ararat]] yn y cefndir]]Gyda [[Chwyldro Rwsia]] yn [[1917]], daeth Dwyrain Armenia yn annibynnol o Rwsia fel rhan o wladwriaeth ynghyd â [[Georgia]] ac [[Aserbaijan]]. Ni pharodd y ffederasiwn ond am hanner flwyddyn, a daeth Dwyrain Armenia yn wladwriaeth annibynnol ar [[28 Mai]]
[[Delwedd:Yerevan Mount Ararat.jpg|200px|bawd|chwith|Golygfa ar y brifddinas [[Yerevan]] gyda [[Mynydd Ararat]] yn y cefndir]]Gyda [[Chwyldro Rwsia]] yn [[1917]], daeth Dwyrain Armenia yn annibynnol o Rwsia fel rhan o wladwriaeth ynghyd â [[Georgia]] ac [[Aserbaijan]]. Ni pharodd y ffederasiwn ond am hanner flwyddyn, a daeth Dwyrain Armenia yn wladwriaeth annibynnol ar [[28 Mai]] [[1918]]. Pan chwalwyd Ymerodraeth yr Otomaniaid ar ddiwedd y [[Rhyfel Byd Cyntaf]], ymunodd y tiriogaethau Armenaidd o fewn yr ymerodraeth â Gweriniaeth Ddemocrataidd Armenia dan un o delerau [[Cytundeb Sèvres]] a lofnodwyd ar [[10 Awst]] [[1920]]. Serch hynny, roedd Armenia yn gorfod wynebu rhagor o ryfeloedd. Collodd ryfel â Thwrci yn [[1920]] (y [[Rhyfel Dwrco-Armenaidd]]) ac o dan telerau [[Cytundeb Alexandropol]] gorfu iddi ildio'r rhan fwyaf o'i harfau a'i thir i Dwrci. Ar yr un pryd, ymosodwyd arni gan [[y Fyddin Goch]], a arweiniodd at reolaeth Sofietaidd yn rhelyw'r wlad o fis Rhagfyr [[1920]] ymlaen. Yn [[1922]], ymgorfforwyd Armenia yn [[yr Undeb Sofietaidd]] fel rhan o Weriniaeth Sosialaidd Ffederal Sofietaidd Transcausasia ([[SFSR Transcaucasia]]), [[gweriniaeth]] a barodd tan [[1936]], pryd daeth Armenia yn weriniaeth ar wahân o fewn yr Undeb Sofietaidd.▼
[[1918]]. Pan chwalwyd Ymerodraeth yr Otomaniaid ar ddiwedd y [[Rhyfel Byd Cyntaf]], ymunodd y tiriogaethau Armenaidd o fewn yr ymerodraeth â Gweriniaeth Ddemocrataidd Armenia dan un o delerau [[Cytundeb Sèvres]] a lofnodwyd ar [[10 Awst]]
 
▲[[1920]]. Serch hynny, roedd Armenia yn gorfod wynebu rhagor o ryfeloedd. Collodd ryfel â Thwrci yn [[1920]] (y [[Rhyfel Dwrco-Armenaidd]]) ac o dan telerau [[Cytundeb Alexandropol]] gorfu iddi ildio'r rhan fwyaf o'i harfau a'i thir i Dwrci. Ar yr un pryd, ymosodwyd arni gan [[y Fyddin Goch]], a arweiniodd at reolaeth Sofietaidd yn rhelyw'r wlad o fis Rhagfyr [[1920]] ymlaen. Yn [[1922]], ymgorfforwyd Armenia yn [[yr Undeb Sofietaidd]] fel rhan o Weriniaeth Sosialaidd Ffederal Sofietaidd Transcausasia ([[SFSR Transcaucasia]]), [[gweriniaeth]] a barodd tan [[1936]], pryd daeth Armenia yn weriniaeth ar wahân o fewn yr Undeb Sofietaidd.
Ailenillodd Armenia ei hannibyniaeth gyda chwymp yr Undeb Sofietaidd yn [[1991]].
 
== Enwogion ==
[[Henrikh Mkhitaryan]] chwareuwr pêl-droed I [[manchester united]] yn chwarae i'r Tim pêl-droed yr gwlad .
 
Hefyd Mae Canwr pop [[Armenchik]] yn dod o Armenia .
 
Mae seren [[youtube]] Hikethegamer yn dod o Armenia .
 
== Dolenni allanol ==
* [http://www.armenica.org Armenica.org]
 
{{CIS}}
{{Asia}}
{{eginyn Armenia}}
[[Categori:Armenia| ]]▼
[[Categori:Cyn-weriniaethau'r Undeb Sofietaidd]]{{Teitl italig}}▼
{{Pethau| suppressfields= | fetchwikidata = ALL }}
Ffilm ffuglen gan y [[cyfarwyddwr ffilm|cyfarwyddwr]] [[M.A. Littler]] yw '''''Armenia''''' a gyhoeddwyd yn 2016. Teitl gwreiddiol y ffilm oedd '''''Armenia''''' ac fe’i cynhyrchwyd yn [[Ffrainc]], [[Yr Almaen]] a Armenia.
 
▲[[Categori:Armenia| ]]
{{Rhestr aelodau o'r cast}} {{Hawlfraint ffilmiau}}{{Cyfs ffilmiau}}
▲[[Categori:Cyn-weriniaethau'r Undeb Sofietaidd]]{{Teitl italig}}
 
Fel y nodwyd, cyhoeddwyd y ffilm yn 2016. Ffilm fwyaf poblogaidd y flwyddyn honno oedd ''[[Fantastic Beasts and Where to Find Them]]'' sef [[ffilm ffantasi]] gan [[J. K. Rowling]] ac yn serennu [[Eddie Redmayne]], [[Katherine Waterston]] a [[Alison Sudol]].
==Cyfarwyddwr==
Ganwyd y cyfarwyddwr ffilm MA Littler ar 6 Gorffenaf 1979 yn Frankfurt am Main.
{{clirio}}
==Derbyniad==
 
{{Gwobrau ffilm ayb}}
{{Ffilmiau a enwebwyd}}
{{Incwm ffilmiau}}
{{clirio}}
 
==Gweler hefyd==
Cyhoeddodd M.A. Littler nifer o ffilmiau gan gynnwys y canlynol:
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item ?itemLabel (GROUP_CONCAT(DISTINCT ?genre_label; SEPARATOR = " ") AS ?genres)
(MIN(?publicationDate) AS ?firstPublication)
WHERE
{
?item wdt:P57 wd:Q19971754. # P57 = film director
OPTIONAL {
?item wdt:P136 ?genre.
?genre rdfs:label ?genre_label.
FILTER((LANG(?genre_label)) = "en")
}
OPTIONAL { ?item wdt:P577 ?publicationDate. }
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language "en". }
}
GROUP BY ?item ?itemLabel
LIMIT 10
|sort=label
|columns=label:Ffilm,P18:Delwedd,P495:Gwlad,P364:Iaith wreiddiol,?firstPublication:dyddiad
|thumb=100
|links=
}}
{{Wikidata list end}}
 
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
 
{{Rheoli awdurdod}}
{{DEFAULTSORT:Armenia}}
[[Categori:Ffilmiau gan gyfarwyddwyr ffilm gwrywaidd]]
[[Categori:Ffilmiau ffuglen o Ffrainc]]
[[Categori:Ffilmiau o Ffrainc]]
[[Categori:Ffilmiau ffuglen]]
[[Categori:Ffilmiau 2016]]
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Armenia"