Iddewiaeth yng Nghymru: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Stefanik (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Stefanik (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 1:
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
[[Delwedd:Temple Court Offices, Cathedral Road.jpg|bawd|300px|Hen synagog [[Caerdydd]]]]▼
Mae hanes '''Iddewon ac Iddewiaeth yng Nghymru''' yn cychwyn yn ail hanner y 13g. Ond yn [[1290]] cyhoeddodd [[Edward I, brenin Lloegr]], ddatganiad yn gorfodi'r [[Iddewon]] i adael teyrnas [[Lloegr]]. Wedi hynny, ac eithrio un cyfeiriad o'r 14g, mae'n ymddangos na fu Iddewon yng [[Cymru|Nghymru]] hyd at y 18g. Dim ond yn y 19g y gellir sôn am gymunedau sylweddol o Iddewon yng Nghymru. Erbyn heddiw ceir cymunedau neu [[synagog]]au mewn 27 o drefi, gyda'r mwyafrif ohonynt yn y de-ddwyrain.
Llinell 7 ⟶ 9:
==Cyfnod diweddar==
[[File:Entrance Gateway and flanking walls to Cardiff Jewish Cemetery, Highfield Road, Cardiff, March 2019 04.jpg|thumb|250px|Mynedfa mynwent Iddewig Caerdydd ar Highfield Road, 2019]]
▲[[Delwedd:Temple Court Offices, Cathedral Road.jpg|bawd|300px|Hen synagog [[Caerdydd]]]]
Gyda thwf cyffredinol mewnfudo Iddewon i wledydd Prydain yn y 19g, sefydlwyd cymunedau Iddewig mewn sawl rhan o Gymru. Atgyfnerthwyd cymunedau oedd yn bodoli eisoes a sefydlwyd rhai newydd yn yr ardaloedd diwydiannol yn bennaf. Roedd hyn yn rhan o batrwm o bobl yn dod i mewn i Gymru o wledydd fel Iwerddon, Lloegr a'r Eidal i weithio. Erbyn diwedd y ganrif roedd cymunedau bychain o Iddewon, masnachwyr a pherchnogion siopau gan amlaf, i'w cael yn y rhan fwyaf o gymoedd y De.<ref>Todd M. Endelmann, ''The Jews of Britain, 1656-2000'' (University of California Press, 2002), t.130</ref>
| |||