Bod dynol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
manion
Llinell 15:
| awdurdod_trienwol = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758
}}
'''Bod dynol''' yw gair [[gwyddoniaeth|y gwyddonydd]] am [[dyn|ddyn]]. Person ydyw (neu '"greadur deallus'") sy'n perthyn i rywogaeth ''Homo sapiens''; 'human' yn Saesneg. Mae bod dynol yn greadur [[creaduriaid deudroed|ddeudroeddeudroed]] ac wedi'ui gosodosod yn y teulu (biolegol) a elwir yn [[Hominidae]].<ref>{{dyf cylch| awdur=M. Goodman, D. Tagle, D. Fitch, W. Bailey, J. Czelusniak, B. Koop, P. Benson, J. Slightom |teitl=Primate evolution at the DNA level and a classification of hominoids |journal=J Mol Evol | cyfrol=30| rhifyn=3| tud=260| blwyddyn=1990| pmid=2109087| doi=10.1007/BF02099995}}</ref><ref>{{dyf gwe| url=http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/classification/Hominidae.html| teitl=Hominidae Classification| cyhoeddwr=University of Michigan Museum of Zoology}}</ref> Mae tystiolaeth genynnol o ran [[DNA]] yn dangos mai cynefin neu darddle bodau dynol yw [[Affrica]], ac iddynt ddod o'r fan honno tua 200,000 o flynydoedd yn ôl.
 
Mae gan fodau dynol [[ymennydd]] sydd wedi datblygu llawer pellach na gweddill [[anifeiliaid]], yn fiolegol felly. Gall [[rheswm|resymoli]] yn haniaethol, gall ymwneud ag [[iaith]], [[mewnsyllu]] aca [[atebdatrus problemau]] fel mae nhw'n codi. Mae'r gallu ymenyddol hwn ynghyd â chorff fertigol, gyda breichiau rhydd i symud neu ddal a thrin erfyn yn ei alluogi i ddefnyddio arfau llawer mwy nag unrhyw anifail arall i amddiffyn ei hun, i weithio am fwyd neu i ymosod.
 
Mae bodau dynol wedi eu dosbarthu ar hyd a lled y ddaear ar wahân i [[Antartig]]. Mae poblogaeth y ddaear bellach yn fwy na 6.7&nbsp;biliwn, (data Gorffennaf, 2008).<ref "popclock">{{dyf gwe| url=http://www.census.gov/ipc/www/popclockworld.html| teitl=World POPClock Projection| dyddiad=2008-07-05| cyhoeddwr=U.S. Census Bureau, Population Division/International Programs Center}}</ref> Un isrywogaeth sydd ar gael: ''Homo sapiens sapiens''. Mae'n [[mamal|famal]] ac felly'n bwydo ei blant gyda [[llaeth]]. Bod dynol yw'r rhywogaeth lleiaf tebygol o fynd yn ddarfod yn ôl ''[[International Union for Conservation of Nature]].''
 
Fel [[epa|epaod]], mae dyn yn gymdeithasol ei natur. Mae wedi mireinio'r grefft o gyfathrebu'n effeithiol er mwyn iddo fynegi ei hun, cyfnewid syniadau a threfnu gweithgareddau. Mae wedi creu strwythurau cymdeithasol cywrain a chymhleth o grwpiau sy'n cydweithio ac yn cystadlu yn erbyn ei gilydd; grwpiau mor wahanol â'r [[teulu|teulu]] a [[cenedl|chenhedloedd]]. Mae'r cydymwneud hwn rhwng dyn a dyn wedi sefydlu dros y milenias diwethaf [[traddodiad|draddodiadau]], [[defod|defodau]], [[moesau]], [[gwerthoedd]] a safon dderbyniol gan gymdeithas drwy gyfundrefn o [[deddf|ddeddfau]]. Gall dyn werthfawrogi [[harddwch]] ac [[estheteg]] sydd ynghyd â'r awydd i fynegi ei hun wedi arwain at [[celfyddyd|gelfyddyd]], [[llenyddiaeth]] a [[cerddoriaeth|cherddoriaeth]].