Grŵp yn y tabl cyfnodol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau)
tabl
Llinell 2:
 
Ystyrir grwpiau yn un o brif nodweddion defnyddiol y [[tabl cyfnodol]]. Mae bron pob grŵp yn cynnwys elfennau tebyg, gyda phatrymau ym mhriodweddau'r elfennau wrth fynd i lawr grŵp. Rhoddir enwau i nifer o'r grwpiau hyn, yn cynnwys y [[Metel alcalïaidd|Metelau alcalïaidd]] (grŵp 1), yr [[Halogen]]au (grŵp 7) a'r [[nwyon nobl]] (grŵp 0). Mae rhai grwpiau, yn enwedig yn y bloc-p, yn dangos llai o debygrwydd ymysg yr elfennau felly nid oes enw ychwanegol (e.e. [[Grŵp 14]] a [[Grŵp 15]]). Gall theorïau [[mecaneg cwantwm]] modern o adeiledd atomig egluro'r patrymau hyn. Mae pob elfen yn yr un grŵp yn cynnwys yr un nifer o electronau yn eu plisg falens (y plisg allanol) sy'n rheoli eu priodweddau cemegol.
 
==Y grwpiau==
Dyma grwpiau’r tabl cyfnodol:
 
{| class="wikitable"
! Trefn rhifo newydd IUPAC !! Yr hen IUPAC (Europeaidd) !! CAS (Americanaidd) !! Enw
|-
| [[Elfen Grŵp 1|Grŵp 1]] || IA || IA || Y metalau alcalïaidd neu deulu'r lithiwm
|-
| [[Elfen Grŵp 2|Grŵp 2]] || IIA || IIA || Y metelau daear alcalïaidd neu deulu'r beriliwm
|-
| [[Elfen Grŵp 3|Grŵp 3]] || IIIA || IIIB || Teulu'r sgandiwm sy'n cynnwys yr elfennau Daear prin a'r actinadau
|-
| [[Elfen Grŵp 4|Grŵp 4]] || IVA || IVB || Y teulu titaniwm
|-
| [[Elfen Grŵp 5|Grŵp 5]] || VA || VB || Y teulu Fanadiwm
|-
| [[Elfen Grŵp 6|Grŵp 6]] || VIA || VIB || Y teulu cromiwm
|-
| [[Elfen Grŵp 7|Grŵp 7]] || VIIA || VIIB || Y teulu manganis
|-
| [[Elfen Grŵp 8|Grŵp 8]] || VIII || VIIIB || Y teulu haearn
|-
| [[Elfen Grŵp 9|Grŵp 9]] || VIII || VIIIB || Y teulu cobalt
|-
| [[Elfen Grŵp 10|Grŵp 10]] || VIII || VIIIB || Y teulu nicel
|-
| [[Elfen Grŵp 11|Grŵp 11]] || IB || IB || Y teulu efydd
|-
| [[Elfen Grŵp 12|Grŵp 12]] || IIB || IIB || Y teulu sinc
|-
| [[Elfen Grŵp 13|Grŵp 13]] || IIIB || IIIA || "the triels", y teulu boron
|-
| [[Elfen Grŵp 14|Grŵp 14]] || IVB || IVA || "the tetrels", y teulu carbon
|-
| [[Elfen Grŵp 15|Grŵp 15]] || VB || VA || Y teulu nitrogen
|-
| [[Elfen Grŵp 16|Grŵp 16]] || VIB || VIA || Y teulu [[Chalcogen]]au neu'r teulu ocsigen
|-
| [[Elfen Grŵp 17|Grŵp 17]] || VIIB || VIIA || Yr halogenau
|-
| [[Elfen Grŵp 18|Grŵp 18]] || Group 0 || VIIIA || Y teulu nwyon nobl neu weithiau'r teulu heliwm neu neon
|}
 
 
==Gweler hefyd==
Llinell 27 ⟶ 71:
[[es:Grupo de la tabla periódica]]
[[eu:Taula periodikoaren talde]]
[[fa:گروه‌هایگروههای جدول تناوبی]]
[[fi:Ryhmä (jaksollinen järjestelmä)]]
[[fr:Groupe du tableau périodique]]