Te: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
lol at yr enwau! beth ydy ystyr "blaeniog"?
Llinell 15:
| awdurdod_deuenwol = ([[Carolus Linnaeus|L.]]) [[Otto Kuntze|Kuntze]]
}}
Diod wedi ei gwneud o ddail ''Camellia sinensis'' a dŵr poeth sydd yn cynnwys [[caffein]] yw '''te'''. Gall hefyd gynnwys llysiau, ffrwythau nei sbeisiau i roi blas iddo. Yng [[Deyrnas Unedig|ngwledydd Prydain]], caiff ei yfed gyda [[llefrith]]/[[llaeth]] fel arfer, ac weithiau gyda [[siwgr]], ond mewn mannau eraill mae boblpobl yn ei yfed heb lefrith/laeth, ac efallai gyda [[lemwn]]. Mae'r gwledydd sydd yn cynhyrchu te yn cynnwys [[Tsieina]], [[India]], [[Pacistan]], [[Sri Lanka]] (a elwir yn ''Ceylon'' ar becynnau te), [[Taiwan]] (''Formosa''), [[Rwsia]], [[Siapan]], [[Nepal]], [[Awstralia]], [[Yr Ariannin]] a [[Kenya]].
 
Diod wedi ei gwneud o ddail ''Camellia sinensis'' a dŵr poeth sydd yn cynnwys [[caffein]] yw '''te'''. Gall hefyd gynnwys llysiau, ffrwythau nei sbeisiau i roi blas iddo. Yng [[Deyrnas Unedig|ngwledydd Prydain]], caiff ei yfed gyda [[llefrith]]/[[llaeth]] fel arfer, ac weithiau gyda [[siwgr]], ond mewn mannau eraill mae bobl yn ei yfed heb lefrith/laeth, ac efallai gyda [[lemwn]]. Mae'r gwledydd sydd yn cynhyrchu te yn cynnwys [[Tsieina]], [[India]], [[Pacistan]], [[Sri Lanka]] (a elwir yn ''Ceylon'' ar becynnau te), [[Taiwan]] (''Formosa''), [[Rwsia]], [[Siapan]], [[Nepal]], [[Awstralia]], [[Yr Ariannin]] a [[Kenya]].
 
Mae ''[[Glengettie]]'' yn de wedi ei wneud i'r farchnad Gymreig, gydag ysgrifen Cymraeg a Saesneg ar ei focsys.
Llinell 23 ⟶ 22:
 
== Mathau o de ==
 
I wneud te mae'n rhaid sychu dail ''Camellia sinensis'' yn gyflym er mwyn eu rhwystro rhag [[ocsideiddio]]. Ffurf o [[eplesiad]] yw'r cam nesaf. Ar gyfer te, mae eplesiad yn golygu sychu'r dail ymhellach trwy eu cynhesu nhw. Mae pedwar math o de:
 
* '''Te gwyn''' sydd yn cael ei wneud o ddail ifanc iawn a heb ei ocsideiddio o gwbl. Does dim llawer o [[cloroffyl|gloroffyl]] ynddynt.
* '''Te gwyrdd''' lle mae'r broses ocsideiddio wedi ei atal yn gyflym drwy cynhesu'r dail. Yn SiapanJapan, defnyddir stêm i wneud hynny, ac yn Tsieina, padell boeth.
* '''Ŵlong''' ([[Tsieinëeg]]: 烏龍茶/乌龙茶 ''wūlóngchá'') sydd rhwng te gwyrdd a the du.
* '''Te du''' lle mae'r broses ocsideiddio wedi parhau.
 
== Termau cyffredin ==
 
Termau cyffredin ar gyfer te sydd yn cael eu defnyddio ar becynnau yw:
 
Llinell 55 ⟶ 52:
* '''Tippy/Tip''' - Blaenau'r dail sydd dim yn troi'n ddiod mor ddu.
 
 
<!-- TESTUN UCHOD, DOLENNI WICI ISOD, os gwelwch yn dda -->
[[Categori:Te| ]]
[[Categori:Diodydd]]
Llinell 64 ⟶ 59:
{{Cyswllt erthygl ddethol|lt}}
{{Cyswllt erthygl ddethol|mk}}
 
[[vep:Čai]]
 
[[af:Tee]]
Llinell 183 ⟶ 176:
[[ur:چائے]]
[[uz:Choy]]
[[vep:Čai]]
[[vi:Trà]]
[[war:Seminte]]