|
| enw = Shirley Bassey
| delwedd = [[Delwedd:Shirley Bassey Wembley 2006.jpg|180px]]
| pennawd = Bassey yn canu yn Wembley yn 2006
| cefndir = musiker
| enwgenedigol = Shirley Veronica Bassey
| geni = {{dyddiad geni ac oedran|1937|1|8}}
| llegeni = {{Baner|Cymru}} [[Tiger Bay]], [[Caerdydd]]
| math = [[Cerddoriaeth boblogaidd|pop]],
| galwedigaeth = [[Cantores]]
| offeryn = Llais
Erbyn hyn, roedd Bassey wedi cael ei dadrithio gan fyd canu a beichiogodd yn 16 oed gyda'i merch Sharon a dychwelodd i weithio fel gweinyddes yng Nghaerdydd. Ym 1955 fodd bynnag, cafodd ei henw ei grybwyll i [[Michael Sullivan]], asiant o [[Streatham]] ac ail-ddechreuodd ei gyrfa. Pan welodd ef Bassey, penderfynodd fod ganddi'r potensial i fod yn seren. Teithiodd Bassey gan berfformio mewn amryw theatrau tan iddi dderbyn rhan mewn sioe a ddaeth ag enwogrwydd iddi sef sioe'' Al Read Such is Life'' yn Theatre yr Adelphi yn y [[West End Llundain|West End]] yn [[Llundain]]. Tra'n y sioe hwn, cynigiodd Johnny Franz, cynhyrchydd recordiau, gytundeb recordio iddi. Recordiodd Bassey ei record cyntaf o'r enw ''Burn My Candle'' a gafodd ei ryddhau ym mis Chwefror 1956 pan oedd Bassey yn 19 oed yn unig.
O ganlyniad i eiriau awgrymog y gân, penderfynodd y [[BBC]] ei gwahardd. Serch hynny, gwerthodd y record yn dda, yn enwedig gyda fersiwn pŵeruspwerus Bassey o ''Stormy Weather''. Dilynwyd hyn gan fwy o senglau ac ym mis Chwefror 1957, cafodd Bassey ei llwyddiant mawr cyntaf gyda "Banana Boat Song" a aeth i rif 8 yn y Siart Senglau Prydeinig. Yn yr un flwyddyn recordiodd y sengl ''If I Had a Needle and Thread'' o dan arweiniad y cynhyrchydd Americanaidd Mitch Mitchell o dan y label Columbia. Yng nghanol 1958, recordiodd ddwy sengl a fyddai'n datblygu i fod yn glasuron yng ngyrfa gerddorol Bassey: "As I Love You" a oedd ar ail ochr sengl y gân serch "Hands Across the Sea". Nid oedd y gwerthiant yn dda fodd bynnag, ond wedi iddi berfformio yn y Palladium yn Llundain gwelwyd cynnydd yn y gwerthiant. Ym mis Chwefror 1959, cyrhaeddodd rif 1 yn y siart ac arhosodd yno am bedair wythnos. Recordiodd Bassey "''Kiss Me, Honey Honey, Kiss Me''" hefyd yr un cyfnod ac wrth i "As I Love You" ddringo'r siart, gwnaeth "Kiss Me, Honey Honey, Kiss Me" hefyd, gyda'r ddwy gân yn nhri uchaf y siart yr un pryd. Rhai misoedd yn ddiweddarach, arwyddodd Bassey gytundeb gyda [[EMI Columbia]], a dechreuodd yr ail gyfnod yn ei gyrfa.
==1960 - 1980==
==1980 - 1999==
Trwy gydol y rhan fwyaf o'r [[1980au]], ffocysoddcanolbwyntiodd Bassey ar waith [[elusen|elusennol]] gan berfformio ambell daith gynherddolgyngherddol yn Ewrop a'r Unol Daleithiau. Roedd ei chytundeb gyda EMI-United Artists wedi dod i ben a dechreuodd Bassey yr hyn a gyfeiriodd ato fel 'ymddeoliad-rhannol'. Ym 1982, recordiodd Bassey albwm o'r enw ''[[All by Myself (albwm Shirley Bassey)|All by Myself]]'' a gwnaeth raglen [[teledu|deledu]] arbennig ar gyfer [[Thames Television]] o'r enw ''A Special Lady'' gyda [[Robert Goulet]] yn westai iddi. Ym 1983 recordiodd ddeuawd gydag [[Alain Delon]], "Thought I'd Ring You", a fu'n llwyddiannus yn Ewrop. Bellach roedd Bassey yn recordio tipyn llai ond rhyddhaodd albwm o'i chaneuon mwyaf adnabyddus ym 1984, ''[[I Am What I Am (albwm Shirley Bassey)|I Am What I Am]]'', a berfformiwyd gyda Cherddorfa Simffoni Llundain. Ym 1986, rhyddhaodd sengl a fideo i gefnogi Bwrdd Twristiaeth Llundain, ''There's No Place Like London''. Ym 1987 recordiodd albumalbwm o draciau sain [[James Bond]], ''[[The Bond Collection]]'', ond mae'n debyg ei bod yn anhapus gyda'r canlyniad, ac felly gwrthododd ei ryddhau. (Pum mlynedd yn ddiweddarach cafodd ei ryddhau ta beth. Aeth Bassey ag achos yn erbyn y cwmni a tynnwyd pob copi na werthwyd yn ôl.)<ref>Bassey v. Icon Entertainment plc (1995) EMLR 596</ref> Ym 1987 hefyd, recordiodd Bassey ei llais ar gyfer yr artistiaid o'r Swistir [[Yello]] ar "[[The Rhythm Divine]]", cân a ysgrifennwyd ar y cyd â'r canwr Albanaidd [[Billy Mackenzie]]. Ym 1989 rhyddhaodd albwm a oedd wedi ei chanu yn ei chyfanrwydd yn Sbaeneg, ''[[La Mujer (albwm Shirley Bassey)|La Mujer]]''. Ar ddiwedd canol y 1980au, roedd Bassey wedi dechrau gweithio gyda hyfforddwr lleisiol, cyn ganwr opera, a dangosodd ei halbwm [[Keep the Music Playing (albwm Shirley Bassey)|Keep the Music Playing]] ym 1991 arddull grand, [[pop operatig]] ar nifer o'r caneuon (a ddylanwadwyd o bosib gan ei halbwm gyda Cherddorfa SimffoniSymffoni Llundain rai blynyddoedd ynghynt).
|
