Eisteddfod Genedlaethol Cymru Glyn Ebwy a'r Cylch 1958: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Delwedd Geoff Charles
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:4860243680 c2ea82278d z.jpg|bawd|380px300px|[[Paul Robeson]] ar y llwyfan yn ystod y Gymanfa ganu.]]
[[File:National Eisteddfod Ebbw Vale 1958.jpg|thumbbawd|chwith300px|Enillydd 1958 yng [[GlynebwyGlyn Ebwy|NglynebwyNglyn Ebwy]] gyda'r [[Archdderwydd]].]]
Cynhaliwyd '''Eisteddfod Genedlaethol Cymru GlynebwyGlyn Ebwy 1958''' yn nhref [[GlynebwyGlyn Ebwy]], [[Blaenau Gwent]]. Er bod y rheol Gymraeg wedi ei'i sefydlu, bu eithriadau yn yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru|Eisteddfod]] [[Glynebwy]]hon; [[1958]]. Fefe siaradodd [[Aneurin Bevan]], yr aelod seneddol lleol o [[1929]] tan [[1960]], yn y [[Saesneg.]], Doeddgan eina rienithrosglwyddodd ddimei wedi trosglwyddorieni'r iaith Gymraeg iddo, a oedd yn arferiad cyffredin y dyddiau hynny. Disgrifiodd Bevan yr Eisteddfod fel "conglfaen gwareiddiad", ac fe wnaethanogodd annogbeidio peidioâ cyfeiriochyfeirio at 'Gymru a Mynwy' mwyach gan mai nodweddion Cymreig oedd i bobolbobl Mynwy.
 
Bu cryn ddadlau yn y wasg ynglynynglŷn â'r rheol Gymraeg.; Roeddroedd y [[Western Mail]] yn dadlau am lai o Gymraeg yn yr Eisteddfod, er mwyn y di-Gymraeg, ond yr oedd eraill yn poeni y byddai'r [[Eisteddfod]] yn dychwelyd i fod yn ddwyieithog unwaith yn rhagor. Roedd y rheol Gymraeg wediyn golygu bod cannoedd o bobl yng NglynebwyNglyn Ebwy wedi eu diddori yn y Gymraeg ac yn awyddus i'w dysgu.
[[File:National Eisteddfod Ebbw Vale 1958.jpg|thumb|chwith|Enillydd 1958 yng [[Glynebwy|Nglynebwy]] gyda'r [[Archdderwydd]].]]
 
[[T. Llew Jones]] oedd enillydd [[Cadair yr Eisteddfod Genedlaethol|y gadair]], bardd ac awdur nifer fawr o lyfrau darllen i blant. Testun yr awdl oedd 'Caerllion-ar-Wysg'. Yn yr awdl, mae tadcutad-cu yn poeni bod ei ŵyr yn cyfeillachu gyda'r Rhufeiniaid, gan ddysgu eu hiaith a'u diwylliant ganac droiyn eitroi'i gefn ar Gymru a'r iaith Gymraeg. Roedd y neges hon yn hynod o berthnasol i'r bethhyn oedd yn digwydd yng Nghymru ynym [[1958]] aca hyd yn oed heddiw.
Enillwyd y goron gan Llewelyn Jones o Lanbadarn ar y pwnc 'Cymod' mewn cystadleuaeth siomedig.
 
Bu dadleuon eraill hefyd yn [[Baner ac Amserau Cymru]].; Beirniadoddbeirniadodd [[R Gerallt Jones]] y beirniaid am eu dibynnaethdibyniaeth ar chwaeth bersonol a'u safon isel, a beirniadodd [[Kate Roberts]] yr eisteddfodEisteddfod am beidio roiâ thalu sylw teilwng i'r nofel, a diffyg urddas seremoni'r [[Medal Ryddiaith|fedal ryddiaith]].
[[T. Llew Jones]] oedd enillydd [[Cadair yr Eisteddfod Genedlaethol|y gadair]], bardd ac awdur nifer fawr o lyfrau darllen i blant. Testun yr awdl oedd 'Caerllion-ar-Wysg' Yn yr awdl mae tadcu yn poeni bod ei ŵyr yn cyfeillachu gyda'r Rhufeiniaid, gan ddysgu eu hiaith a'u diwylliant gan droi ei gefn ar Gymru a'r iaith Gymraeg. Roedd y neges hon yn hynod o berthnasol i beth oedd yn digwydd yng Nghymru yn [[1958]] ac hyd yn oed heddiw.
 
== Ffeithiau ac enillwyr ==
Bu dadleuon eraill hefyd yn [[Baner ac Amserau Cymru]]. Beirniadodd [[R Gerallt Jones]] y beirniaid am eu dibynnaeth ar chwaeth bersonol a'u safon isel, a beirniadodd [[Kate Roberts]] yr eisteddfod am beidio roi sylw teilwng i'r nofel, a diffyg urddas seremoni'r [[Medal Ryddiaith|fedal ryddiaith]].
Enillwyd* Enillydd y goron ganGoron: Llewelyn Jones o Lanbadarn ar y pwnc 'Cymod' mewn cystadleuaeth siomedig.
 
* Enillydd y Gadair: T. Llew Jones gyda'r awdl "'Caerllion-ar-Wysg'"
* Ymwelodd [[Paul Robeson]] â'r Eisteddfod hon.
 
[[Categori:Eisteddfod Genedlaethol Cymru|Glyn Ebwy 1958]]