Integryn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Glanhawr (sgwrs | cyfraniadau)
Glanhawr (sgwrs | cyfraniadau)
Llinell 10:
 
==Integryn pendant==
Ystyriwch wrthrych sy'n teithio ar [[buanedd|fuanedd]] cyson. Gellir darganfod y pellter a deithiwyd ar ôl rhyw amser ''x'' drwy luosi'r buanneddbuanedd gyda'r amser. Ystyriwch yn awr wrthrych sy'n teithio ar fuanedfuanedd anghyson, ''f''. Ar y graff uchodar y dde, ''y'' = ''f'', ''x'' yw amser, ac ''S'' yw'r pellter a deithiwyd yn ystod y cyfnod ''ab'' - ''ba''. Nid yw lluosi ''f'' gyda ''x'' yn ddigonol i ddarganfod y pellter a deithiwyd gan fod y buanneddbuanedd yn newid o un eiliad i'r llall. Fodd bynnag gallem rannu'r cyfnod o amser i mewn i gynyddrannau bach ''δx''. Yna ar gyfer pob cynyddran amser ''δx'' gallem luosi un o'r buenydd ''f'' yn ei ystod gyda ''δx''. Yn olaf er mwyn cael bras amcan o'r pellter ''S'' a deithiwyd yn ystod y cyfnod amser gallem adio i fynny'r cynyddrannau pellter ''f'' * ''δx'':
 
<math> S \approx \sum f\ \delta x. </math>
 
Er mwyn gwella'r bras amcan gellir rhannu'r cyfnod o amser i mewn i gynyddrannau ''δx'' llai ac ail adrodd y broses. Wrth i ''δx'' agosáu at 0, mae'r swm uchod yn agosáu at derfan sy'n hafal i'r pellter a deithiwyd. Yr integryn yw'r derfan hon ble mae ''f'' yn ffwythiant o ''x'' ac ''N'' yw nifer y cynyddrannau:
 
<math>S = \int_{a}^{b} f(x)\, dx = \lim_{\delta x \to0} \sum^N_{i=1} f(x_i)\ \delta x,</math>
Llinell 20:
ble <math>\delta x = \dfrac{b-a}{N}.</math>
 
Mae'r derfan uchod yn diffiniadddiffiniad o'r broses rifadol sy'n rhoi'r integryn rhywo ryw ffwythiant f(x), ond o ganlyniad i [[ddamcaniaeth sylfaenol calcwlws]] gellir gwerthuso'r integryn pendant drwy wrthddifferiadaugyfrifo gwrthddifferiadau:
 
<math> \int_{a}^{b} f(x)\ dx = F(b) - F(a), </math>