Mecsico Newydd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau)
B r2.7.2+) (robot yn newid: az:Nyu Meksiko
Jhendin (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
{{Gwybodlen Talaith yr Unol Daleithiau|
Mae '''New Mexico''' ('''Mecsico Newydd''') yn dalaith yn ne-orllewin yr [[Unol Daleithiau]], sy'n gorwedd ar y ffin â [[Mecsico]]. Ceir tair prif ardal ddaearyddol: llwyfandir gwastad yn y dwyrain, ardal fynyddig yn y canol a dorrir ar ei thraws gan [[Afon Grande]], ac ardal gymysg o fynyddoedd a gwastadiroedd yn y gorllewin. Mae'r trefi a dinasoedd yn gymharol brin a'r boblogaeth i'w cael yn bennaf yn y dinasoedd mawr fel [[Albuquerque]]. Roedd Mecsico Newydd ym meddiant [[Sbaen]] yn yr [[17eg ganrif]] ond roedd dan reolaeth Mecsico pan gafodd ei chipio gan yr Unol Daleithiau yn [[1848]].
enw llawn = Talaith Mecsico Newydd |
enw = Mecsico Newydd |
baner = Flag of New Mexico.svg |
sêl = Great seal of the state of New Mexico.png |
llysenw = Talaith Swyn|
Map = Map of USA NM.svg |Lleoliad Mecsico Newydd yn yr Unol Daleithiau|
prifddinas = [[Santa Fe, New Mexico|Santa Fe]]|
dinas fwyaf = [[Albuquerque, New Mexico|Albuquerque]]|
safle_arwynebedd = 5fed|
arwynebedd = 315,194|
lled = 550|
hyd = 595|
canran_dŵr = 0.2|
lledred = 31° 20′ G i 37°00' G|
hydred = 103° 00′ Gor i 109° 3′ Gor|
safle poblogaeth = 36eg|
poblogaeth 2011 = 22,082,224 |
dwysedd 2000 = 6.62 |
safle dwysedd = 45ain |
man_uchaf = Wheeler Peak|
ManUchaf = 4013.3 |
MeanElev = 1,740 |
LowestPoint = |
ManIsaf = 867 |
DyddiadDerbyn = [[6 Ionawr]] [[1912]]|
TrefnDerbyn = 47ain |
llywodraethwr = [[Susana Martinez]] |
seneddwyr = [[Jeff Bingaman]]<br />[[Tom Udall]] |
cylch amser = Mountain: UTC-7|
CódISO = NM US-NM |
gwefan = http://www.newmexico.gov/ |
}}
Mae '''New Mexico''' ('''Mecsico Newydd''') yn dalaith yn ne-orllewin yr [[Unol Daleithiau]], sy'n gorwedd ar y ffin â [[Mecsico]]. Ceir tair prif ardal ddaearyddol: llwyfandir gwastad yn y dwyrain, ardal fynyddig yn y canol a dorrir ar ei thraws gan [[Afon Grande]], ac ardal gymysg o fynyddoedd a gwastadiroedd yn y gorllewin. Mae'r trefi a dinasoedd yn gymharol brin a'r boblogaeth i'w cael yn bennaf yn y dinasoedd mawr fel [[Albuquerque, Meksiko Nowydh|Albuquerque]]. Roedd Mecsico Newydd ym meddiant [[Sbaen]] yn yr [[17eg ganrif]] ond roedd dan reolaeth Mecsico pan gafodd ei chipio gan yr Unol Daleithiau yn [[1848]]. Ni ddaeth yn dalaith tan [[1912]], a hynny ar ôl cyfres o ryfeloedd yn erbyn yr [[Apache]]s a [[Navajo]] brodorol a chyfnod o ansefydlogrwydd nodweddiadol o'r "[[Gorllewin Gwyllt]]". Bu rhaid wrth 25 mlynedd ar ôl [[Rhyfel Cartref America]] i'r llywodraeth yn [[Washington D.C.|Washington]] fedru sefydlu ei hawdurdod dros y pobloedd brodorol a'r ymsefydlwyr gwyn fel ei gilydd. Cychwynodd hyn yn [[1864]] pan gafodd y Navajo eu gorfodi i wneud y "[[Taith Hir y Navajo|Daith Hir]]" i wersyll [[Bosque Redondo]]. Cafodd yr Apache eu symud i amryw wersyll ac ni ddaeth ddiwedd i'r [[Rhyfeloedd Apache]] tan i'r pennaeth [[Geronimo]] a'i fand bach o ffyddloniaid ildio o'r diwedd yn [[1886]].
 
== Dinasoedd Mecsico Newydd ==
Ni ddaeth yn dalaith tan [[1912]], a hynny ar ôl cyfres o ryfeloedd yn erbyn yr [[Apache]]s a [[Navajo]] brodorol a chyfnod o ansefydlogrwydd nodweddiadol o'r "[[Gorllewin Gwyllt]]". Bu rhaid wrth 25 mlynedd ar ôl [[Rhyfel Cartref America]] i'r llywodraeth yn [[Washington D.C.|Washington]] fedru sefydlu ei hawdurdod dros y pobloedd brodorol a'r ymsefydlwyr gwyn fel ei gilydd. Cychwynodd hyn yn [[1864]] pan gafodd y Navajo eu gorfodi i wneud y "[[Taith Hir y Navajo|Daith Hir]]" i wersyll [[Bosque Redondo]]. Cafodd yr Apache eu symud i amryw wersyll ac ni ddaeth ddiwedd i'r [[Rhyfeloedd Apache]] tan i'r pennaeth [[Geronimo]] a'i fand bach o ffyddloniaid ildio o'r diwedd yn [[1886]].
 
{| class="wikitable sortable"
|-
| 1 || [[Albuquerque, New Mexico|Albuquerque]] || 545,852
|-
| 2 || [[Las Cruces, New Mexico|Las Cruces]] || 97,618
|-
| 3 || [[Rio Rancho, New Mexico|Rio Rancho]] || 88,901
|-
| 4 || '''[[Santa Fe, New Mexico|Santa Fe]]''' || 67,947
|-
| 5 || [[Roswell, New Mexico|Roswell]] || 48,366
|}
 
==Dolen allanol==
* {{eicon en}} [http://www.newmexico.gov/ www.newmexico.gov]
 
[[Santa Fe]] yw [[prifddinas]] y dalaith.
 
{{Taleithiau'r Unol Daleithiau}}