Pen-y-bryn, Abergwyngregyn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
SieBot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn newid: en:Pen y Bryn#Garth Celyn |
wedi ei ail-sgrifennu ar sail y cyfeiriadau gorau. Ymddiheuro ymlaenllaw am Gymraeg gwael |
||
Llinell 1:
[[Delwedd:Pen y Bryn Manor.jpg|250px|bawd|Pen y Bryn, Aber, safle tybiedig Garth Celyn.]]
==Y garth a'r ty==
Yn wreiddiol, [[Aberffraw]] ym [[Môn]] oedd prif lys brenhinllin Gwynedd, ond Garth Celyn, prif lys [[cantref]] [[Arllechwedd]], oedd y prif lys yn ystod teyrnasiad [[Llywelyn Fawr]], a pharhaodd yn brif lys yng nghyfnod ei olynwyr [[Dafydd ap Llywelyn]] a [[Llywelyn ap Gruffudd]]. Mewn effaith, er bod y tywysogion yn dal i fynd "ar gylch" ar adegau o'r flwyddyn i gynnal y llys brenhinol yn lleol, Garth Celyn yn Aber oedd safle llys [[Tywysogaeth Cymru]] annibynnol yn y 13eg ganrif. ▼
==Llys y Tywysogion yn Aber==
▲Yn wreiddiol, [[Aberffraw]] ym [[Môn]] oedd prif lys brenhinllin Gwynedd, ond Garth Celyn, prif lys [[cantref]] [[Arllechwedd]], oedd y prif lys yn ystod teyrnasiad [[Llywelyn Fawr]], a pharhaodd yn brif lys yng nghyfnod ei olynwyr [[Dafydd ap Llywelyn]] a [[Llywelyn ap Gruffudd]]. Mewn effaith, er bod y tywysogion yn dal i fynd "ar gylch" ar adegau o'r flwyddyn i gynnal y llys brenhinol yn lleol,
==Dadl dros safle uniongyrchol llys y Tywysogion==
Roedd gan y [[Teyrnas Gwynedd|Tywysogion Gwynedd]] llys yn [[Abergwyngregyn]]. Mae ei lleoliad uniongyrchol yn bwynt dadleuol; dywedir fod dau o safleodd yn bosibl, naill ai ar safle wrth Pen y Mŵd ar lan yr afon a'r llall ar safle Garth Celyn, sy'n dwyn hen enw y pentref i gyd, yn uwch i fyny.<ref>Tystiolaeth Garth Celyn. Gweneth Lilly, Llanfairfechan. Y Traethodydd, Cyf. CLIII (644-647) 1998 pages 145-147. [http://welshjournals.llgc.org.uk/browse/viewpage/llgc-id:1134021/llgc-id:1161783/llgc-id:1161938/get650/] accessed 21st November 2012</ref> Mae adfeilion yr Oesoedd Ganol yn bodoli yn Garth Celyn, wedi cael eu dehonglu fel gwaith maen amhenderfynadwy<ref>"The complex included other structures, including a [[barn]] or [[gatehouse]] (possibly rebuilt about 1700 on earlier stonework) and the present tower."[http://www.coflein.gov.uk/en/site/31424/details/PEN-Y-BRYN%2C+BARN%2C+ABER/ PEN-Y-BRYN, BARN, ABER]</ref> neu llys y Tywysogion.<ref>A Brief Report on Pen y Bryn and Aber, Gwynedd. Paul Martin Remfry. Castle Studies Research & Publishing Astudiaethau Castell Ymchwil A Cyhoeddi. 2012. page 113. http://www.castles99.ukprint.com/PenyBryn.pdf</ref> Wrth y Mŵd mae [[Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd]] wedi dadorchuddio adeilad oes y Tywysogion, a'i dehonglu fel llys brenhinol.<ref>[http://www.coflein.gov.uk/en/site/309171/details/THE+LLYS+AT+ABER%2C+HOUSE+EXCAVATED+AT+PEN+Y+MWD/ THE LLYS AT ABER, HOUSE EXCAVATED AT PEN Y MWD accessed 21st Feb 2011]</ref><ref>[http://www.coflein.gov.uk/en/site/95692/details/ABER+CASTLE+OR+PEN-Y-MWD+MOUND/ ABER CASTLE OR PEN-Y-MWD MOUND ]</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/local/northwestwales/hi/people_and_places/history/newsid_9140000/9140324.stm John Roberts, archaeologist for the Snowdonia National Park Authority. Final viewing for Abergwyngregyn's Welsh princes site at news.bbc.co.uk]</ref> Ers 1988, haerwyd mai safle'r llys yw lle saif Pen y Bryn,<ref>(am ddim) [http://www.abergwyngregyn.co.uk/html/body_modern_pen_y_bryn.html], (archif) [http://www.docstoc.com/docs/66984369/Its-my-duty-to-Welsh-history-to-prove-that-Llywelyn-the-Great-lived-in-my-house-Where-is-the-real-home-of-the-Welsh-Princes-Researcher-Kathryn-Pritchard-Gibson-believes-she-has-the-answer-Ian-Skid] Ian Skidmore, Daily Post, Monday, 19 November 2001</ref>
▲Ers 1988, haerwyd mai safle'r llys yw lle saif Pen y Bryn,<ref>[http://www.llywelyn.co.uk/index.html Gwefan llywelyn.co.uk]</ref> plasdy a adeiladwyd yn wreiddiol gan Rhys Thomas a'i wraig Jane, a gafodd y tiroedd hyn yn 1553. Dywedir iddynt adeiladu'r plasdy ar adfeilion y llys. Saif Pen y Bryn ar godiad tir ychydig i'r gorllewin o ganol pentref Abergwyngregyn, ar ochr arall yr afon, ar lethr wrth droed bryn coediog (SH653726).
==Oriel==
| |||