Cyfrifiad y Deyrnas Unedig 2011: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

CynhalwydCynhaliwyd [[cyfrifiad]] oym bobmhob rhan o'r DU, a adnabyddir yn gyffredinol fel '''Cyfrifiad 2011''', ar ddydd Sul [[27 Mawrth]] [[2011]]. Hwn oedd yr 20fed cyfrifiad yn y Deyrnas Unedig. Trefnwyd y Cyfrifiad gan y [[Swyddfa Ystadegau Gwladol]] yng Nghymru a Lloegr, a gan Swyddfa Gofrestru Gyffredinol yr Alban yn yr Alban a gan Asiantaeth Ystadegau ac Ymchwil Gogledd Iwerddon yng Ngogledd Iwerddon. Mae canlyniadau manwl yn ôl ardal, ardal cyngor, ward ac ardal allbwn ar gael ar eu gwefannau perthnasol.

{{cite web|url=http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/cyfrifiad-2011/amcangyfrifon-o-boblogaeth-a-chartrefi-cymru/stb-cyfrifiad-2011.html|title=Amcangyfrifon o Boblogaeth a Chartrefi Cymru|publisher=Swyddfa Ystadegau Gwladol|accessdate=2012-12-12}}</ref>, a dilynodddilynwyd hyn gyda gwybodaeth manylach ar 11 Rhagfyr 2012.<ref>{{cite web|url=http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/cyfrifiad-2011/ystadegau-allweddol-ar-gyfer-awdurdodau-unedol-yng-nghymru/stb-2011-key-statistics-for-wales---welsh.html|title=Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru|publisher=Swyddfa Ystadegau Gwladol|accessdate=2012-12-12}}</ref> Daw rhagor o fanylion yn y misoedd tanhyd at Hydref 2013.

Bu cwymp yng Nghanran poblogaeth Cymruy dinasyddion a nododd eu bodbont yn siarad Cymraeg, a cwympoddchwympodd y nifer absoliwt hefyd. Y gwahaniaeth rhwng y ddau rif yma ydy'r cynnydd a welwyd yn y nifer o [[fewnlifiad|bobl ddwad]] neu fewnlifiad o wledydd eraill i Gymru. Canfyddwyd:

* '''Bu cwymp (neu "leihad") o 9%''' yng nghanran y boblogaeth sy'n siarad Cymraeg (o 20.7% i 19.0%, sef '''1.7 pwynt canran'''). Ond 3.5% oedd y cwymp yn nifer y siaradwyr. Mae'r ffigurau yn'n wahanol oherwydd twf ym mhoblogaeth Cymru. Bu cynnydd hefyd o ddau bwynt canran yn nifer y trigolion a ganwydanwyd y tu allan i'r wlad.

* '''Yn y De Orllewin''' y gwelwyd y '''cwymp mwyaf yn nifer y siaradwyr''',: yn [[Sir Gaefyrddin|Sir Gâr]], [[Ceredigion]], [[Castell-Nedd Port Talbot]] ac [[Abertawe]]. Roedd [[Cyfrifiad 2001]] wedi dangos canran uchel o siaradwyr Cymraeg yn y siroedd hyn a oedd dros 65 oed, felly gellir dadlau fod rhan o'r cwymp presennol yn deillio o ostyngiad hanner canrif yn ôl yn nghanran y plant a fagwyd yn siarad Cymraeg.

* '''Yn y De Ddwyrain''', bu cyfrani gyfran y siaradwyr Cymraeg gwympo yn'n sylweddol ym [[Blaenau Gwent|Mlaenau Gwent]], [[Torfaen,]] a [[Merthyr Tudful]]. Ar y llaw arall, cynyddodd cyfran y siaradwyr Cymraeg yng [[Caerffili|Nghaerffili]] a [[Sir Fynwy]] rhyw fymryn. Yn ôl Cyfrifiad 2001, ynroedd mwyafrif y siroeddsiaradwyr hynCymraeg roeddyn mwyafrify siaradwyrsiroedd Cymraeghyn yn blant ysgol, ac roedd y niferoedd yn cynnwys llawer o blant nad oedd â rhiant a oedd yn medru Cymraeg aac nad oedd ychwaith yn mynd i ysgol gyfrwngcyfrwng Cymraeg. Gan na fu newid chwyldroadol yn nulliau dysgu Cymraeg rhwng 2001 a 2011, mae yna le i gredu fod y cwymp yn deillio o '''newid yn y ffordd mae rhieni yn nodi sgiliau ail iaith eu plant''' yn y Gymraeg ar ffurflen y Cyfrifiad, yn hytrach na newid yn arfer iaith y boblogaeth.

* '''Yn y Gogledd Ddwyrain''' yn [[Sir Dinbych]], [[Sir y Fflint]] a [[Wrecsam]], bu ddisgyngostyngiad niferyn niferoedd y siaradwyr Cymraeg hefyd, ond i raddau llai. Bydd ystadegau wardiau yn dangos yn gliriach a yw'r ardal hon yn dilyn patrwm cyffredinol y De Orllewin neu'r De Ddwyrain.

* '''Yn y Gogledd Orllewin''' yng [[Gwynedd|Ngwynedd]], [[Môn]] a [[Conwy (sir)|Chonwy]], '''roedd nifer y siaradwyr yn weddol sefydlog''' ond mae cynnydd poblogaethyn y boblogaeth oherwydd y mewnlifiad yn golygu bod canran y siaradwyr wedi disgyngostwng.

* '''Yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]]''', '''cynyddodd nifer y siaradwyr''' yn sylweddol, ond oherwydd twf poblogaeth y brifddinas ni fu ond cynydd bychan yn y ganran.

* Mae'r ystadegau yn'n dibynnu ar farn a thuedd y person a lenwodd y ffurflen cyfrifiadwreiddiol, felly byddmae newid mewn agweddau tuag at y Cymraeg yn effeithio ar y canlyniadau, heb o reidrwydd adlewyrchu newid yn yr arferoedd ieithyddol. HefydCafwyd gwahaniaethau, bu ychydig o newidhefyd, rhwng y ddau gyfrifiad yn y cwestiynau a ofynwyd. Am y rhesymau hyn, gall cymharu'r union ffigurau'n uniongyrchol fod yn gamarweiniol.