Sacsoniaid: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Jac-y-do (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
Jac-y-do (sgwrs | cyfraniadau) capsiynau |
||
Llinell 1:
[[Delwedd:Germany Laender Schleswig-Holstein.png|thumb|right|
Yn wreiddiol, roedd y '''Sacsoniaid''' yn bobl niferus a nerthol oedd yn byw yn yr ardaloedd sydd yn yr [[Almaen]] a'r [[Iseldiroedd]] heddiw. Roedd [[Ptolemy]] yn sôn amdanynt pan yn siarad am Jutland (rhan o [[Denmarc|Ddenmarc]] heddiw) a'r ardal sydd yn [[Schleswig-Holstein]], y talaith mwyaf gogleddol yr Almaen heddiw. Mae'n ymddangos fod yr enw ''Sacson'' yn dod o'r ''Sax'', math o gleddyf yr oeddynt yn ei defnyddio.
=== Y Sacsoniaid ym Mhrydain ===
Aeth rhai Sacsoniaid gyda pobl [[Anglia]] (sef yr [[Eingl]]), [[Jutland]] (yr [[Iwys]]) a [[Ffrisia]] i Brydain yn ystod yr [[Oesodd Canol Cynnar]]. Roedd teyrnasoedd y Sacsoniaid yn ne-ddwyrain [[Lloegr]], ac enw'r Sacsoniaid sydd wedi ei gadw hyd heddiw yn [[Essex]], [[Sussex]] a [[Wessex]] (sef teyrnasoedd y Sacsoniaid Dwyreinol, y Sacsoniaid Deheuol a'r Sacsoniaid Gorllewinol). Yn ddiweddarach daeth y Sacsoniaid, yr [[Eingl]] ac eraill yn un [[cenedl|genedl]], a defnyddir yr enw '[[Eingl-Sacsoniaid]]' amdanynt. Ymhen amser unwyd Lloegr yn un deyrnas. Daw'r enw Cymraeg [[Saeson]], fel y gair am y Saeson yn yr [[ieithoedd Celtaidd]] eraill, o'r enw 'Sacsoniaid'. Mae eu henw amdanynt eu hunain, ''English'', yn dod o'r enw 'Angliaid' (Eingl).
=== Y Sacsoniaid yn yr Almaen ===
Ar y cyfandir yn ystod y [[8fed ganrif]] codwyd [[Dugiaeth]] y Saeson. Roedd y Sacsoniaid yn amharod i dderbyn [[Cristnogaeth|Cristnogol]] am amser hir, ond gorfododd [[Siarlymaen]] ([[772]]-[[804]]) hwy i ddod yn Gristionogion ar ôl eu gorchfygu mewn rhyfel a lladd llawer ohonynt. Dinistriwyd [[Irminsul]] eu coeden sanctaidd.
[[Delwedd:Germany Laender Niedersachsen.png|thumb|left|
O dan reolaeth y [[Carolingiaid]] roedd rhaid i'r Saeson talu teyrnged, fel y bobloedd [[Slafiaidd]], megis yr [[Abodrites]] a'r [[Wend]]. Beth bynnag, daeth Sacson i fod yn frenin hefyd ([[Harri I, brenin yr Almaen|Harri yr Adarwr]] ym [[919]]) ac yn ystod y [[10fed ganrif]] daeth Sacson yn ymerawdwr cyntaf yr Almaen ([[Otto I, Ymerawdwr Glân Rhufeinig|Otto I, Fawr]]). Daeth ei rheolaeth i ben ym [[1024]] a rhanwyd y wlad ym [[1180]] pan oedd [[Harri y Llew]], ei ŵyr, yn gwrthod dilyn yr Ymerawdwr [[Ffrederic I, Ymerawdwr Glân Rhufeinig|Ffrederic Barbarossa]] i frwydro yn yr [[Eidal]].
| |||