Wicipedia

Rheilffordd Dyffryn Rheidol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
B nodyn eginyn
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Image:Rheidol_Railway.jpg|thumb|right|8 ''Llewelyn''.]]
[[Rheilffordd]] gul yw '''Rheilffordd Cwm Rheidol''' (Saesneg: ''Vale of Rheidol Railway''), â chledrau lled 1 troedfedd a 11 3/4 modfedd iddo. Fe ddringa'r rheilffordd o [[Aberystwyth]] i [[Pontarfynach|Bontarfynach]] trwy [[Dyffryn Rheidol|Ddyffryn Rheidol]]. Fe ddefynyddir y rheilffordd yn bennaf gan dwristiaid, ond adeiladwyd yn wreiddiol i gludo plwm o'r mwyngloddiau.
[[Delwedd:Rheidol01.jpg|thumb|chwith|260px|Trên ar Reilffordd Dyffryn Rheidol]]
 
{| {{Railway line header}}
Mae yna saith gorsaf cais ar hyd y rheilffordd rhwng Aberystwyth a Phontarfynach:
{{BS-header|Rheilffordd Dyffryn Rheidol<br />
*[[Gorsaf reilffordd Aberystwyth|Aberystwyth]]
}}
*[[Gorsaf reilffordd Llanbadarn|Llanbadarn]]
{{BS-table}}
*[[Gorsaf reilffordd Glanrafon|Glanrafon]]
{{BS3|ENDEa+BSl|||Diwedd y lein}}
*[[Gorsaf reilffordd Capel Bangor|Capel Bangor]]
{{BS3|ABZlf|STRlg||}}
*[[Gorsaf reilffordd Nantyronen|Nantyronen]]
*{{BS3|STR|STR+BSr||[[Gorsaf reilffordd AberffrwdAberystwyth|AberffrwdAberystwyth]]}}
{{BS3|ABZrg|STRrf||}}
*[[Gorsaf reilffordd Rhaeadr Rheidol|Rhaeadr Rheidol]]
{{BS3|ABZlf|STRlg||}}
*[[Gorsaf reilffordd Rhiwfron |Rhiwfron]]
{{BS3|STR|KBSTe||Siediau amrywiol}}
*[[Gorsaf reilffordd Pontarfynach|Pontarfynach]]
{{BS3|STR||}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|BHF|||[[Gorsaf reilffordd Llanbadarn|Llanbadarn]]}}
{{BS3|BUE-AUK|||A4120}}
{{BS3|STR|||}}
{{BS3|WBRÜCKE1|||dros Afon Rheidol}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|BUE-AUK|||croesiad}}
{{BS3|BHF|||[[Gorsaf reilffordd Glanrafon|Glanrafon]]}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|BUE-AUK|||croesiad}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|ABZlf|STRlg||}}
{{BS3|STR+BSl|STR+BSr||[[Gorsaf reilffordd Capel Bangor|Capel Bangor]]}}
{{BS3|ABZrg|STRrf||}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|BUE-AUK|||croesiad}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|BHF|||[[Gorsaf reilffordd Nantyronen|Nantyronen]]}}
{{BS3|STR|||}}
{{BS3|ABZlf|STRlg||}}
{{BS3|STR+BSl|STR+BSr||[[Gorsaf reilffordd Aberffrwd|Aberffrwd]]}}
{{BS3|ABZrg|STRrf||}}
{{BS3|BUE-AUK|||}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|BHF|||[[Gorsaf reilffordd Rhaeadr Rheidol|Rhaeadr Rheidol]]}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|BHF|||[[Gorsaf reilffordd Rhiwfron|Rhiwfron]]}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|STR||}}
{{BS3|ENDEe+BSel|||[[Gorsaf reilffordd Pontarfynach|Pontarfynach]]}}
|}
|}
 
==Hanes==
 
Pasiwyd deddf i adeiladu'r rheilffordd ar 6 Awst 1897.Doedd hi ddim posibl codi arian mor gyflym a disgwyliwyd,<ref>[http://www.steamrailwaylines.co.uk/vale_of_rheidol_railway.htm Gwefan Steamrailwaylines]</ref> ond dechreuodd gwaith ym 1901. Prif beiriaddydd oedd [[Syr James Szlumper]]. Defnyddiwyd locomotif, '''Talybont''', ailenwyd '''Rheidol''', o [[Tramffordd Plynlimon a Hafan|Dramffordd Plynlimon a Hafan]]. Agorwyd y Rheilffordd ar 22 Rhagfyr, 1902, yn ddefnyddio dau locomotif 2-6-2T ag adeiladwyd gan [[Davies a Metcalfe]] a locomotif 2-4-0T ag adeiladwyd gan [[Bagnall]].<ref>[http://www.british-heritage-railways.co.uk/vor.html Gwefan Rheilffyrdd Treftadaeth Prydeinig]</ref> Ail-agorwyd rhai o byllau plwm yr ardal, ac aeth y plwm ar y rheilffordd i Aberystwyth ac ymlaen ar longau. Cludwyd plwm o Bwll Plwm Rheidol gan raff dros Dyffryn Rheidol i'r Rheilffordd yn ymyl Rhiwfron.<ref>[http://www.british-heritage-railways.co.uk/vor.html Gwefan Rheilffyrdd Treftadaeth Prydeinig]</ref> Aeth pren i'r cymoedd, lle defnyddiwyd o fel pyst pwll. Roedd gorsafoedd gwreiddiol Aberystwyth, Llanbadarn, Capel Bangor, Nantyronen a Phontarfynach.
 
Ym 1912, ystyriwyd defnyddio pŵer trydan o [[Afon Rheidol]]. Ond daeth y rheilffordd yn rhan o [[Rheilffordd y Cambrian|Reilffordd y Cambrian]] yr un flwyddyn. Yn ystod y [[Rhyfel Byd Cyntaf]], caewyd y Pwll Plwm Rheidol ac roedd llai o wasanaethau i deithwyr. Ym 1923, daeth Rheilffordd y Cambrian yn rhan y [[Rheilffordd Great Western]]. Adeiladwyd gorsaf newydd drws nesaf i'r prif orsaf Great Western y dref.<ref>[http://www.british-heritage-railways.co.uk/vor.html Gwefan Rheilffyrdd Treftadaeth Prydeinig]</ref>. Gorffennodd y gwasanaeth nwyddau a chaewyd y lein i'r harbwr. Daeth gwasanaeth dros y gaeaf i ben ym 1930. Caewyd y lein yn ystod yr [[Ail Rhyfel Byd]].
 
Daeth y rheilffordd yn rhan o [[Rheilffyrdd Prydeinig|Reilffyrdd Prydeinig]] ym 1948. Ym 1966, yn dilyn caead yr hen [[Rheilffordd Manceinion ac Aberdaugleddau|Reilffordd Manceinion ac Aberdaugleddau]] trosglwyddwyd terminws y lein Dyffryn Rheidol i'w hen blatfform yn y brif orsaf..<ref>[http://www.british-heritage-railways.co.uk/vor.html Gwefan Rheilffyrdd Treftadaeth Prydeinig]</ref>
 
Preifateiddiwyd ym 1989, ym mherchnogaeth ymddiriodolaeth elusennol.
 
==Locomotifau==
 
Adeiladwyd y tri locomotifau 2-6-2t presennol gan y Rheilffordd Great Western yn ei weithdai yn [[Swindon]] rhwng 1923 a 1924.
Ar hyn o bryd mae rhif 7, Owain Glyndŵr, yn cael ei adnewyddu. Mae rhif 8, Llewelyn, a rhif 9, Prince of Wales, yn gweithio ar y rheilffordd.
Rhestrir isod y locomotifau perchenogwyd gan y rheilffordd, llogwyd iddynt, neu adeiladwyd i'm cynlluniau.
 
{| class="wikitable"
!style="background:#ffdead;"|Delwedd
!style="background:#ffdead;"|Locomotif
!style="background:#ffdead;"|hen rif RDR.
!style="background:#ffdead;"|rhif GWR ym 1923
!style="background:#ffdead;"|rhif GWR ym 1946
!style="background:#ffdead;"|rhif TOPS ym 1968
!style="background:#ffdead;"|rhif presennol
!style="background:#ffdead;"|Enw
!style="background:#ffdead;"|Nodiadau
|-
!colspan=7|Locomotifau cynt
|-
|align="center"|-
!1
|align="center"|1
|align="center"|1212
|align="center"|-
|align="center"|-
|align="center"|-
|align="center"|''[[Edward VII of the United Kingdom|Edward VII]]''
|Sgrapiwyd yn 1930au ''(cafwyd gwared o'i enw 1923)''.
|-
|align="center"|-
!2
|align="center"|2
|align="center"|1213 †
|align="center"|-
|align="center"|-
|align="center"|-
|align="center"|''[[Prince of Wales]]''
|Sgrapiwyd 1924.
|-
|align="center"|-
!3
|align="center"|3
|align="center"|1198
|align="center"|-
|align="center"|-
|align="center"|-
|align="center"|''[[River Rheidol|Rheidol]]''
|Withdrawn and scrapped 1924.
|-
|align="center"|-
!4
|align="center"|4
|align="center"|-
|align="center"|-
|align="center"|-
|align="center"|4
|align="center"|''[[Palmerston]]''
|Llogwyd o [[Rheilffordd Ffestiniog|Reilffordd Ffestiniog]] ym 1902. Dychwelodd ym 1922, ac yn gweithio yno o hyd.
|-
!colspan=7|Locomotifau presennol
|-
|align="center"|[[Delwedd:VOR7 Abery1.jpg|150px]]
!7
|align="center"|-
|align="center"|7
|align="center"|7
|align="center"|98007
|align="center"|7
|align="center"|''[[Owain Glyndŵr]]''
|Yn cael ei adnewyddu. Enwyd gan Rheilffyrdd Brydeinig.
|-
|align="center"|[[Delwedd:RDR Llywelyn.jpg|150px]]
!8
|align="center"|-
|align="center"|8
|align="center"|8
|align="center"|98008
|align="center"|8
|align="center"|''[[Llywelyn]]''
|Enwyd gan Rheilffyrdd Brydeinig.
 
|-
|align="center"|[[Delwedd:RDR Prince of Wales.jpg|150px]]
!9
|align="center"|-
|align="center"|1213 †
|align="center"|9
|align="center"|98009
|align="center"|9
|style=white-space:nowrap|''[[Prince of Wales]]''
|Enwyd gan Rheilffyrdd Brydeinig.
 
|-
|align="center"|[[Delwedd:VoR-10.JPG|150px]]
!10
|align="center"|-
|align="center"|-
|align="center"|-
|align="center"|-
|align="center"|10
|align="center"|-
| Locomotif diesel.
|}
† ''Locomotifau gwahanol. Cafwyd yr un rhif fel arfer cyllidol.''
 
==Cerbydau==
 
Mae'r rheilffordd yn defnyddio cerbydau adeiladwyd gan Rheilffordd Great Western yn Swindon rhwng 1923 a 1938. Lliwiau wedi amrywio dros y blynyddoedd, ond wedi bod yn frown ac hufen ers y 1980au.<ref>British Railway Locomotives & Coaching Stock, cyhoeddwyd gan Platform 5 rhwng 1984 a 1987. </ref>
 
{| class="wikitable"
!style="background:#ffdead;"|Rhif GWR (1923)
!style="background:#ffdead;"|Rhif BR (1948)
!style="background:#ffdead;"|Rhif BR (1987)
!style="background:#ffdead;"|Thif VoR (1989)
!style="background:#ffdead;"|Adeiladwyd
!style="background:#ffdead;"|Adeiladwr
!style="background:#ffdead;"|Math
!style="background:#ffdead;"|Nodiadau
|-
|137
|M137W
|137
|19
|1938
|Swindon
|Brêc llawn pedair olwyn
|Adeiladwyd ar is-ffrâm 1902.
|-
|4143
|M4143W
|4143
|1
|1938
|Swindon
|Salŵn caeëdig ail dosbarth
|
|-
|4144
|M4144W
|4144
|2
|1938
|Swindon
|Salŵn caeëdig ail dosbarth
|
|-
|4145
|M4145W
|4145
|3
|1938
|Swindon
|Salŵn caeëdig ail dosbarth
|
|-
|4146
|M4146W
|4146
|4
|1938
|Swindon
|Salŵn caeëdig ail dosbarth
|
|-
|4147
|M4147W
|4147
|5
|1938
|Swindon
|Salŵn caeëdig ail dosbarth
|
|-
|4148
|M4148W
|4148
|6
|1938
|Swindon
|Salŵn caeëdig ail dosbarth
|
|-
|4149
|M4149W
|4149
|7
|1938
|Swindon
|Salŵn caeëdig ail dosbarth
|Atgyweirir ar hyn o bryd.
|-
|4150
|M4150W
|4150
|8
|1938
|Swindon
|Salŵn rhannol gaeëdig ail dosbarth
|
|-
|4151
|M4151W
|4151
|9
|1938
|Swindon
|Salŵn rhannol gaeëdig ail dosbarth
|
|-
|4994
|M4994W
|4734
|10
|1938
|Swindon
|Salŵn caeëdig ail dosbarth
|
|-
|4995
|M4995W
|4735
|11
|1938
|Swindon
|Salŵn brêc caeëdig dosbarth cyntaf/ail
|
|-
|4996
|M4996W
|4736
|12
|1938
|Swindon
|Salŵn brêc caeëdig dosbarth cyntaf/ail
|
|-
|4997
|M4997W
|4737
|13
|1923
|Swindon
|Salŵn rhannol gaeëdig ail dosbarth
|
|-
|4998
|M4997W
|4738
|14
|1923
|Swindon
|Salŵn rhannol gaeëdig ail dosbarth
|
|-
|4999
|M4999W
|4739
|15
|1923
|Swindon
|Salŵn caeëdig "Vista"
|Ar gadw.
|-
|5000
|M5000W
|4740
|16
|1923
|Swindon
|Salŵn rhannol gaeëdig ail dosbarth
|Ar gadw.
|}
 
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
 
== Dolen allanol ==
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Rheilffordd_Dyffryn_Rheidol"