Brad y Llyfrau Gleision: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
→Gweler Hefyd: cat |
newidiadau man using AWB |
||
Llinell 8:
Yn dilyn dros degawd o anghydfod - terfysgoedd ym [[Merthyr Tudful|Merthyr]] yn [[1831]], y [[Mudiad y Siartwyr|Siartwyr]] yn [[Y Drenewydd]] a [[Casnewydd|Chasnewydd]] yn [[1839]] a [[Merched Beca]] trwy gydol y ddegawd cyn [[1846]], roedd pryder cyffredin ymysg y Sefydliad ar y pryd am sefyllfa gymdeithasol a moesol y Cymry. Teimlai nifer mai'r [[Gymraeg]] a diffyg addysg ([[Saesneg]]) oedd gwraidd nifer o'r trafferthion. Meddai'r ''[[The Times|Times]]'' o [[Llundain|Lundain]] am y Gymraeg:
:"''Its prevalence and the ignorance of English have excluded and even now exclude the Welsh people from the civilisation of their English neighbours. An Eisteddfod... is simply a foolish interference with the natural progress of civilisation and prosperity.''" <ref name="Dyfynnir yn Aros Mae, t. 262">Dyfynnir yn ''Aros Mae'', t. 262</ref>
Bu'r adroddiad gan dri [[Eglwys Loegr|Eglwyswr o Sais]] na siaradai Gymraeg, yn ysgytwad i Gymry'r cyfnod gan iddo daflu amheuaeth ar eu [[moesoldeb]] ac am natur gyfrin a gwrthryfelgar yr iaith Gymraeg. Yr ymateb yma o 'frad' gan y Sefydliad Seisnig oedd y rheswm tu ôl i'r term 'Brad y Llyfrau Gleision' gael ei bathu. Yn ei ragymadrodd dywedir:
:"''The Welsh language is a vast drawback to Wales and a manifold barrier to the moral progress and commercial prosperity of the people.''" <ref
Mae'r Adroddiad yn adnodd hynod ddiddorol a gwerthfawr ar gyfer haneswyr cymdeithasol a lleol. Ond ei brif effaith a'i enwogrwydd oedd iddo greu adwaith seicolegol o waseidd-dra ymhlith y Cymry wrth iddynt geisio gwrth-brofi y sen ar eu moesoldeb a'u hiaith a achoswyd gan yr Adroddiad.
Llinell 30:
*[[Addysg yng Nghymru]]
*[[Welsh Not]]
[[Categori:Addysg yng Nghymru]]
| |||