Aoraki: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Mae'r mynydd yn [[Parc Cenedlaethol Aoraki]]. Sefydlwyd y parc yn [[1953]], a gyda [[Parc Cenedlaethol Westland]] mae'n un o'r [[Safleoedd Treftadaeth y Byd]]. Mae'r parc yn cynnwys mwy na 140 o gopaon dros 2000 m (6500 tr) a 72 [[rhewlif]], yn gorchuddio 40% o'r 700 km&sup2nbsp;km² (173,000 aceri) y parc.

Mae [[Pentref Mount Cook]] (neu'r ''Hermitage'') yn canolfan twristiaeth a gwersyll ar gyfer dringo'r mynydd. Mae'r pentref 4  km o ben [[Rhewlif Tasman]], 12  km i'r dde o gopa Aoraki.

Mae ''Aoraki'' yn arwyddocáu "Rhwyllwr y Cwmwlau" yn y tafodiaith [[Kai Tahu | Kāi Tahu]] o'r iaith Maorieg. Yn hanesyddol, mae'r enw MāoriMāori wedi cael eu sillafu yn y ffurf: ''Aorangi''. Mae'r enw Saesneg yn anrhyddedi Capten [[James Cook]], a oedd y tirfesurydd cyntaf yn Seland Newydd a hwyliodd rownd Seland Newydd yn [[1770]].

Mae'r Alpau Deheuol wedi cael eu greu ar yr Ynys y De trwy codiad tectoneg a pwysau trwy'r platiau tectoneg y Cefnfor Tawel ac Awstralia-India yn gwrthdaro ar arfordir gorllewinol yr ynys. Mae'r codiad yn achosi Aoraki/Mt Cook codi 10  mm (ychydig llai na hanner modfedd) pob flwyddyn ar gyfartaledd. Er hynny, mae lluoedd erydol hefyd yn siapio'r mynyddoedd. Mae'r tywydd llym o achos y mynydd codi i mewn Gwynt Masnach y ''Roaring Forties'' sy'n chwthu rownd y byd tua'r lledred 45° de, i'r dde o Affrica ac Awstralia, felly yr Alpau Deheuol yw'r rhwystr cyntaf mae'r gwyntoedd yn taro ar ol iddynt gadael De America, fel maent y chwthu i'r ddwyrain dros y Cefnfor Deheuol.

[[Delwedd:Mt_cook_from_hermitageMt cook from hermitage.jpg|bawd|de|250px|Golygfa twrsitol o Aoraki/Mount Cook o'r Gwesty'r Hermitage, Pentref Aoraki/Mt Cook]]