Wicipedia

Iaith ddadelfennol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
MerlIwBot (sgwrs | cyfraniadau)
50,198 golygiad
didolnod Tsieineeg a Choreeg using AWB
Llinell 1:
Iaith heb [[ffurfdroad|ffurfdroadau]]au sy'n cyfleu perthnasau gramadegol drwy ddefnyddio [[geiryn|geirynnau]]nau neu drwy [[cystrawen|gystrawen]] neu ymadrodd mewn perthynas â geiriau eraill yw '''iaith ddadelfennol''' neu '''iaith analytig'''. Mewn ieithoedd dadelfennol mae'r [[morffem|morffemau]]au yn rhydd, hynny yw, mae pob [[morffem]] yn air ar wahân.
 
==Enghreifftiau==
Dosberthir ieithoedd fel naill ai dadelfennol neu synthetig. Gwneir hyn drwy roi mesuraid [[morffem]]-y-gair ar iaith. Hynny yw, geiriau wedi'u cyfansoddi o un [[morffem]] sy'n dueddol o fod gan ieithoedd dadelfennol. Mae unrhyw iaith sydd â chymhareb forffem-y-gair mwy nag 1 yn [[iaith synthetig]]. Dangosir [[morffem|morffemau]]au isod:
 
*Yn y gair Cymraeg ''merch'' dim ond un morffem sydd ac felly mae gan y gair gymhareb forffem-y-gair o 1:1.
Llinell 8:
*Ond mae gan y gair ''gwyddoniaethau'' dri morffem (''gwyddon-, iaeth, -au'') ac felly mae gan y gair hwn gymhareb forffem-y-gair o 3:1.
 
Mae ieithoedd de-orllewin Asia fel [[Fietnameg]], [[Tsieineeg]] a'r iaith [[Thai (iaith)|Thai]] yn dueddol o fod yn ddadelfennol. Yn Tsieineeg dim ond un [[morffem]] sydd i bob gair ac felly ni ddefnyddir [[ffurfdroad|ffurfdroadau]]au i fynegi [[cyflwr gramadegol|cyflwr]] ar enwau neu amser ar ferfau, ond yn hytrach, mae hi'n dibynnu ar gyd-destun, safle a [[geiryn|geirynnau]]nau. Er enghraifft, yn y frawddeg ganlynol defnyddir geiryn i ddangos y dyfodol, a dibynnir ar [[cystrawen|gystrawen]] i ddangos y berthynas rhwng y [[cyflwr gramadegol|goddrych a'r gwrthrych]]:
 
:{| class="wikitable" style="text-align: center;"
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Iaith_ddadelfennol"