De Affrica: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

{{prif|Daearyddiaeth De Affrica}}

 

 

O gwmpas yr arfordir mae rhimyn gweddol gul o dir isel, er ei fod yn lletach mewn ambell fan, megis talaith [[KwaZulu-Natal]] yn y dwyrain. Yng nghanol y wlad mae llwyfandir uchel. Yn rhan orllewinol y llwyfandir yma, ceir y [[Karoo]], sy'n boeth iawn yn yr haf ond yn oer iawn yn y gaeaf. Dim ond dwy afon fawr sydd gan Dde Affrica, [[Afon Limpopo]] ac [[Afon Oren]].

 

Erbyn diwedd y [[1850au]] cyfunwyd tiriogaethau Boeriaid y Transvaal tu hwnt i'r Afon Vaal yn swyddogol fel [[Gweriniaeth De Affrica]], neu Weriniaeth Transvaal. Er ymgeisio'n ofer i uno'r weriniaeth a'r Wladwriaeth Rydd Oren, cadwodd y ddwy weriniaeth Foer gysylltiadau agos yn y blynyddoedd wedi hynny. Ymladdwyd [[Ail Ryfel y Boer]] rhwng 1899 a 1902. Ceisiodd yr Ymerodraeth Brydeinig feddiannu tiriogaethau gweriniaethau annibynnol y Boeriaid. Disgwylid y byddai'r rhyfel drosodd mewn ychydig fisoedd, ond llwyddodd y Boeriaid i wrthsefyll byddinoedd yr ymerodraeth am dair blynedd. Yn y diwedd, ymgorfforwyd y gweriniaethau yn yr Ymerodraeth Brydeinig.

 

System yn Ne Affrica o gadw pobl o wahanol [[hil]] ar wahân oedd [[Apartheid]] ([[Afrikaans]], yn golygu "arwahanrwydd". Gweithredwyd y system rhwng 1948 a 1994. Dechreuwyd datblygu'r system pan gafodd De Affrica statws dominiwn [[hunanlywodraeth]]ol o fewn [[yr Ymerodraeth Brydeinig]], a daeth i'w llawn dŵf wedi 1948. Dechreuwyd cael gwared o'r system mewn cyfres o drafodaethau rhwng 1990 a 1993, gan ddiweddau gydag [[etholiad cyffredinol De Affrica, 1994|etholiad cyffredinol 1994]], y cyntaf i'w gynnal yn Ne Affrica gyda phawb yn cael [[pleidlais]]. Daeth [[Nelson Mandela]] yn Arlywydd, a pharhaodd yn y swydd hyd [[1999]], pan olynwyd ef gan [[Thabo Mbeki]].

==Cyfeiriadau==

{{cyfeiriadau}}

 

{{Cyswllt erthygl ddethol|af}}

{{Cyswllt erthygl ddethol|eo}}

{{Cyswllt erthygl ddethol|fi}}