Cymru: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Cloddiwr (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 54:
|}
:''Gweler hefyd [[Cymru (gwahaniaethu)]].''
Mae '''Cymru''' (hefyd [[Saesneg]]: ''Wales'') yn wladrhanbarth gweinyddol o'r [[Celtaidd|GeltaiddDeyrnas Unedig]]., wlad Gydagyfystyrol, sy'n debyg i daleithiau'r [[AlbanUnol Daleithiau America]],. Gyda'r [[CernywAlban]], [[Gogledd Iwerddon]] a [[Lloegr]],<ref name="Hist Wales 54">Hanes Cymru gan John Davies (1994) tud. 54</ref> mae Cymru'n rhan o'r [[Deyrnas Unedig]]. Lleolir y wlad yn ne-orllewin [[gwledydd Prydain]] gan ffinio â [[Lloegr]] i'r dwyrain, [[Môr Hafren]] a [[Môr Iwerydd]] i'r gogledd a'r gorllewin. Cymru yw [[tywysogaethCymraeg]] fwyaf y byd, ond bellach nid yw'r term "tywysogaeth" yn cael ei defnyddio'n aml i'w disgrifio.a [[CymraegSaesneg]] yw iaithieithoedd frodorolswyddogol y wlad ond siaredir [[Saesneg]] gan y cyfan o'i dinasyddion erbyn heddiw; gall oddeutu 2419% o'i phoblogaeth siarad Cymraeg.
 
==Geirdarddiad==
Llinell 87:
[[Delwedd:Arwyddlun CCC.png|bawd|Logo Cynulliad Cenedlaethol Cymru]]
[[Delwedd:Llywodraeth.jpg|bawd|Logo Llywodraeth Cynulliad Cymru]]
 
Mae [[Cymru]] yn rhanbarth gweinyddol o'r [[Deyrnas Unedig]]. Yn debyg i [[Nunavut]] yn [[Canada]], ac ambell i rhanbarth yn [[Ffrainc]], y mae Cymru yn wlad gyfystyrol, sef rhanbarth o talaith unedol, fel y [[Deyrnas Unedig]] a [[Denmarc]]. Yng nghymdeithas cyfoes, welai lawer o camsyniad ynglyn a sefyllfa gwleidyddol [[Cymru]]. Mae gan canran eang o poblogaeth Cymru perspectif sofren amdano, a nifer o bobl naill ai'n ei weld fel Tywysogaeth, neu fel Weriniaeth, er nid un o'r rhain ydy o, am ei bod yn rhan o wlad ehangach, sef y [[Deyrnas Unedig]].
 
Rheolid Cymru yn wreiddiol gan frenhinoedd neu dywysogion Cymreig annibynnol neu led-annibynnol megis [[Rhodri Mawr]], [[Llywelyn Fawr]], a'i ŵyr [[Llywelyn ein Llyw Olaf]], a fabwysiadodd y teitl [[Tywysog Cymru]] ym [[1258]]: cydnabuwyd hyn gan Frenin Lloegr ym [[1277]] yn unol â [[Cytundeb Aberconwy|Chytundeb Aberconwy]]. Ar ôl goresgyn [[Tywysogaeth Cymru|tywysogaeth Llywelyn]] gan [[Edward I o Loegr]], mynegwyd y dyhead am annibyniaeth i Gymru yn y [[14eg ganrif]] gan nifer o wrthryfeloedd bychain. Y gwrthryfel mwyaf oedd gwrthryfel [[Owain Glyndŵr]] a ddechreuodd ym [[1400]]. Curodd gwŷr Glyndŵr lu Seisnig ger [[Pumlumon]] ym [[1401]]. Cafodd Glyndŵr ei gyhoeddi yn Dywysog Cymru ag edrychodd am gymorth gan y [[Ffrainc|Ffrancwyr]], ond erbyn [[1409]] roedd gafael y lluoedd Seisnig ar y wlad yn rhy gryf a dirwynodd y gwrthryfel i ben.