Mathemateg bur: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Addbot (sgwrs | cyfraniadau)
B Bot: Migrating 31 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q837863 (translate me)
ehangu
Llinell 1:
Y rhan honno o [[Mathemateg|Fathemateg]] sy'n studiaeth o gysyniadau haniaethol, heb ystyried sut i'w cymhwyso, yw '''mathemateg bur'''. Fe'i hadnabyddir fel un o ddwy gangen o fewn mathemateg ers y [[18fed ganrif]], pan sylweddolwyd ei bod yn wahanol i [[mathemateg gymwysiedig|fathemateg gymwysiedig]] a oedd yn datblygu i gyrraedd dibenion ymarferol yn ymwneud â [[hyd]], [[arwynebedd]] a [[cyfaint|chyfaint]] mewn [[morwriaeth]], [[seryddiaeth]], [[ffiseg]] a [[peirianneg|pheirianneg]]. I gychwyn, ni wahaniaethwyd rhyw lawer rhwng y gwahanol fathau o fathemateg, ond fe ddatblygodd mathemateg bur fel maes annibynnol yn gwaith [[Karl Weierstrass|Weierstrass]] ar [[dadansoddi|ddadansoddi]] a [[Bertrand Russell]] yn yr 20fed ganrif. Cyn y 19eg ganrif gelwid y ddisgyblaeth hon yn fathemateg rhagfynegiol (''speculative mathematics'').<ref>Gweler gwaith [[Thomas Simpson]] yn ystod canol y 18fed ganrif: ''Essays on Several Curious and Useful Subjects in Speculative and Mixed Mathematicks'', ''Miscellaneous Tracts on Some Curious and Very Interesting Subjects in Mechanics, Physical Astronomy and Speculative Mathematics''.[http://www.1911encyclopedia.org/Thomas_Simpson]</ref>
==Cefndir==
 
Yn fras, [[mathemateg]] a hynan-symbylir, heb ystyried cymwysiadau, yw ''mathemateg bur''. Fe'i adnabyddir fel cangen o fathemateg ers y [[18fed ganrif]], pryd sylweddolwyd ei fod yn wahanol i'r [[mathemateg cymwysiedig|fathemateg gymwysiedig]] a oedd yn datblygu i gyrhaedd dibenion [[morwriaeth]], [[seryddiaeth]], [[ffiseg]], [[peirianneg]] a.y.b.. I gychwyn, ni wahaniaethwyd rhyw lawer rhwng y gwahanol fathau o fathemateg, ond fe ddatblygodd mathemateg bur fel maes annibynnol yn ystod y [[19fed canrif]], yn nodweddiadol felly yn ngwaith [[Weierstrass]] ar [[dadansoddi|ddadansoddi]].
 
== Yr ugeinfed ganrif ==
 
Ar ddechrau'r [[20fed canrif]], fe fabwysiadodd mathemategwyr y dull [[gwireb]]ol, dan ddylanwad [[David Hilbert]] ac eraill. FeEdrychodd ddaethy damcaniaethau hyn i edrych yn fwyfwy rhesymol, wrth i waith [[Bertrand Russell]] ac [[Alfred North Whitehead]] gosod llawer o fathemateg ar y sylfaen hwn.
 
== Israniadau o fewn y ddisgyblaeth ==
== Tudalennau dethol ar fathemateg bur ==
 
*[[Dadansoddi]]
*[[Algebra haniaethol]]
*[[Geometreg]]
*[[Theori Rhif]]
 
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
 
 
[[Categori:Mathemateg bur]]