Magna Carta: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Efrog, egin i'r gwaelod a ballu |
|||
Llinell 1:
[[Delwedd:Magna Carta.jpg|bawd|dde|200px|Magna Carta]]
[[Siarter]] cyfreithiol [[Teyrnas Lloegr|Seisnig]] a gyhoeddwyd am y tro cyntaf ym 1215 yn [[Lladin]] yw'r '''Magna Carta''' (Lladin am "Siarter Mawr").
Roedd y Magna Carta yn ymofyn i [[John, brenin Lloegr]] ddatgan hawliau penodol (hawliau ei [[barwn|farwniaid]] yn bennaf), i barchu rhai [[trefn gyfreithiol|trefnau cyfreithiol]], a derbyn nad oedd ei [[ewyllys (athroniaeth)|ewyllys]] yn gallu cael ei [[rheol y gyfraith|rwymo gan y gyfraith]]. Roedd yn amddiffyn rhai o hawliau deiliaid y brenin yn benodol, heb ots a oeddent yn rhydd neu'n llyffethair — yn fwyaf nodweddiadol, roedd [[gwrit]] y [[habeas corpus]], a oedd yn caniatáu apêl yn erbyn carchariad anghyfreithlon.
Gellir dadalau mai'r Magna Carta oedd y dylanwad cynnar mwyaf nodweddiadol ar hanes y broses helaeth a arweiniodd at reol [[cyfraith gyfansoddiadol]] heddiw yn y rhannau hynnu o'r byd lle siaredir Saesneg. Fe gafodd y Magna Carta ddylanwad ar ddatblygiad [[cyfraith gyffredin]] a nifer o ddogfenni cyfansoddiadol, gan gynnwys [[Cyfansoddiad yr Unol Daleithiau]]. Adnewyddwyd nifer o'r cymalau yn [[yr Oesoedd Canol]], a pharhaodd i gael ei adnewyddu hyd yr 18fed ganrif. Erbyn ail hanner yr 19fed ganrif, roedd y rhan fwyaf o'r cymalau yn eu ffurf wreiddiol wedi cael eu diddymu o [[Cyfraith Lloegr|gyfraith Lloegr]].
Llinell 38:
== Esgobion ==
Roed yr esgobion rhain yn dystion (cyfeirir atynt gan y brenin a'i gynhorwyr yn y ystod y pernderfyniad i arwyddo'r ddogfen):
*[[Stephen Langton]], [[Archesgob Caergaint]], [[Cardinal (Catholigaeth)|Cardinal yr Eglwys Sanctaidd Rhufeinig]],
| |||