Comiwnyddiaeth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Mae '''Comiwnyddiaeth''' (o'r [[Lladin]] ''communis'' - cyffredin) yn ddullgangen chwyldroadol ay sosialaiddmudiad o [[llywodraeth|lywodraethu]]Sosialaidd. Mae'n hefyd yn fudiadmudiad ac yn drefn gymdeithasol; un sydd yn ogystalhyrwyddo acymdeithas bodddiddosbarth ynwedi eidiolegei osylfaeni gymdeithasar ddiddosbarthgydberchnogaeth ayn chydberchnogaeth,unol mewnâ trefnthrefn diarian. Fel dull lywodraethullywodraethu, byddaibuasai byd comiwnyddol yn ei ffurf olaf, mwyaf esblygiedig yn un heb [[gwladwriaeth|wladwriaeth]], heb berchnogaeth breifat a heb [[dosbarth cymdeithasol|ddosbarthau cymdeithasol]]. MewnYn comiwnyddiaethôl Comiwnyddiaeth buasai cymdeithas ddelfrydol, byddaiyn un ble mae'r modd perchnogaethcynhyrchu yn gymunedol ac eiddo'n gyffredin i bawb.

Dylanwadodd yr adaindehongliad [[Marxist-Leninist]] o gomiwnyddiaethComiwnyddiaeth yn fawr ar hanes yn yr 20fed ganrif, gyda gwrthdaro rhwng "y byd sosialaidd" gwladwriaethau sosialaidd, wedi'u rheoli gan bleidiau Comiwnyddol, a'r "byd gorllewinol" gya'u marchnad rydd. Canlyniad hyn oedd y [[rhyfel oer]] rhwng y [[Y Bloc Dwyreiniol]] a'r "Byd Rhydd".

Y math o gomiwnyddiaeth sy'n fwyaf adnabyddus ywBu [[MarcsiaethFarcsiaeth]] a'ryn mudiadaufudiad sylfaenol Comiwnyddiaeth a chysyniadaudeilliodd sy'nnifer o deillioganghennau ohoni - yn arbennig [[Leniniaeth]] (neu [[Marcsiaeth-Leniniaeth]] fel y'i gelwir yn amlaf) a elwir fellyenwyd ar ôl y [[chwyldro]]adwr [[Bolsieficiaeth|Bolsiefic]] o [[Rwsia]]d, [[Vladimir Lenin]]). Fel rheol gelwir [[plaid wleidyddol]] sy'n arddel comiwnyddiaeth yn ''Blaid Gomiwnyddol''. Mae'r mwyafrif o'r pleidiau hynny yn Farcsaidd-Leninaidd, ond ceir yn ogystal gomiwnyddion sy'n gwrthod Lenin ia sydd yn ddilyndilyn athroniaeth chwyldroadwyr eraill, er enghraifft y Rwsiad [[Leon Trotsky]] (Trotscïad), a chomiwnyddion sy'n cydnabod Lenin ond sy'n arddel athroniaeth wedi'i haddasu i gwrdd ag amgylchiadau neilltuol, fel y Maoïaidd (ar ôl y [[Tsieina|Tsieinead]] [[Mao Zedong]]) a'r Staliniaid (ar ôl y [[Georgia]]d [[Joseph Stalin]]).

Mae Marcswyr yn credu bod rhaid mynd drwy gyfnod o lywodraeth [[sosialaeth|sosialaidd]] cyn y bydd comiwnyddiaeth ei hun yn bosib. Heddiw, dim ond [[Gweriniaeth Pobl Tsieina]], [[Ciwba]], [[Fietnam]], [[Moldofa]] a [[Gogledd Corea]] sydd dan reolaeth gomiwnyddol. Cyn [[1991]], roedd 'nayna lawer mwy o wledydd sosialaidd, fel yr [[Undeb Sofietaidd]] a gwledydd [[Cytundeb Warsaw]], er enghraifft.

Er y bu [[Anarchiaeth|anarchwyr]] yng nghytûn â Marcswyr<ref>[http://www.marxist.com/marxist-and-anarchist-theory.htm In Defence of Marxism, ''Marxist and Anarchist Theory'']</ref> yn ôl yr amcan o gyrraedd cymdeithas heb ddosbarthiadau cymdeithasol, wladwriaeth nac eiddo preifat, maent yn anghytuno ar y dulliau o'i gyrraeddchyrraedd. Credant ei fod yn amhosib ymgorffori'r gweithwyr yng ngwladwriaeth, sef cyfnod Sosialaeth yn y derminoleg Marcsiaeth. Maent yn gweld y wladwriaeth fel amddiffynnwr eiddo preifat ac yn wrthrych hierarchaidd. I anarchydd, buasai rhaid chwalu'r wladwriaeth er mwyn chwalu cyfalafiaeth lle: i'r Marcsydd rhaid cymryd rheolaeth o'r wladwriaeth er mwyn chwalu cyfalafiaeth. Bu anarchwyr hefyd o ganlyniad yn wrthwynebol i bleidiau gwleidyddol, yn enwedig pleidiau canolig, hierarchaidd. Credant yn gadarn fod rhaid i'r gweithwyr, a'r gweithwyr 'oll, gweithredu'r chwyldro dros gomiwnyddiaeth, ac nid plaid yn honni ei fod yn eu cynrychioli.