Ifan IV, tsar Rwsia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Legobot (sgwrs | cyfraniadau)
B Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7996 (translate me)
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:Hw-ivan4.jpg|de|bawd|200px|Ifan IV, 'yr Ofnadwy'.]]
 
[[Tywysogaeth Fawr MoskvaMoscfa|Tywysog mawrMawr MoskvaMoscfa]] ac wedyn tsar [[Rwsia]] oedd '''Ifan IV Vasilyevich''' ([[25 Awst]] [[1530]] - [[18 Mawrth]] [[1584]]). Fe oedd teyrn cyntaf [[Rwsia]] i ddefnyddio'r teitl ''tsar''. Cyfeirir ato yn aml gyda'i lysenw, '''Ifan yr Ofnadwy''' ([[Rwsieg]] ''Ива́н Гро́зный'' / ''Ivan Grozny'').
 
==Hanes==
RoeddGaned Ifan yn [[Kolomenskoye]], [[Moscfa]], yn 1530. Roedd yn unig fab i [[Fasili III]] a'i wraig Yelena [[Glinskaya]]. Bu farw ei dad yn [[1533]], ac yntau'n dair blwydd oed. Yn ei blentyndod cynnar, gweithredodd ei fam fel rhaglaw, ond bu farw hithau pan oedd Ifan yn wyth mlwydd oed. O hyn ymlaen, cafodd y wlad ei rheoli gan boyariaid (pendefigion), a'r teulu Shuysky yn bennaf yn eu plith, tan i Ifan gymryd yr awenau ym [[1544]]. Teimlai Ifan i'r boyariaid ei esgeuluso a'i ddiystyru yn ystod ei blentyndod, ac mae'n bosib i'w brofion yr adeg honno fod wedi cyfrannu at ansefydlogrwydd ei feddwl yn ddiweddarach yn ei oes.
 
Coronwyd Ifan yn tsar yn unarbymthegun-ar-bymtheg oed ar [[16 Ionawr]] [[1547]]. Roedd ei deyrnasiad cynnar yn amser heddychlon o foderneiddio – sefydlodd fyddin barhaol, diwygiodd y côd cyfreithiol, a sefydlodd y ''Zemsky Sobor'', cyngor y bendefigaeth. Gwelwyd y [[gwasg argraffu|wasg argraffu]] gyntaf yn Rwsia yn yr amser hon. Agorodd Ifan y [[Môr Gwyn]] a phorthladd [[Archangelsk]] i fasnachwyr Seisnig gan greu cysylltiadau masnachol newydd. Cryfhaodd rym gwladwriaeth ganolog Rwsia, ac ehangodd ei ffiniau, gan ychwanegu [[Kazan]] ([[1552]]) ac [[Astrakhan]] ([[1558]]) i'w deyrnas. Er mwyn dathlu ei fuddugoliaeth yn erbyn [[Khanaeth Kazan]], gorchmynodd adeiladu [[Eglwys Gadeiriol Sant Basil]] ym [[Moscfa]], a gafodd ei chwplhau yn [[1561]].
 
{{tsariaid Rwsia}}
Llinell 13 ⟶ 14:
[[Categori:Genedigaethau 1530]]
[[Categori:Marwolaethau 1584]]
[[Categori:Pobl o Foscfa]]
[[Categori:Tsariaid Rwsia|Ivan IV]]