Tigranes Fawr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

 

Brenin [[Armenia]] o [[95 CC]] hyd [[55 CC]] oedd '''Tigranes Fawr''' neu '''Tigranes II''', [[Armeneg]]: '''Տիգրան Մեծ''', [[Groeg]]: '''Τιγράνης ο Μέγας''' (tua [[140 CC]] - 55 CC).

 

Roedd Tigranes yn fab neu nai i un ai [[Artavasdes I, brenin Armenia|Artavasdes I]] neu [[Tigranes I]]. Hyd pan oedd tua 40 oed, bu’n wystl yn llys [[Mithridates II. brenin Parthia|Mithridates II]], brenin [[Parthia]], oedd wedi gorchfygu’r Armeniaid yn [[105 CC]]. Wedi marwolaeth Tigranes I yn [[95 CC]], prynodd Tigranes ei ryddid trwy drosglwyddo tiriogaeth yn [[Atropatene]] i’r Parthiaid.

 

Yn [[83 CC]] derbyniodd y Syriaid ef fel brenin. Gorfododd lawer o drigolion y tiriogaethau yr oedd wedi eu concro i symud i’w brifddinas newydd, [[Tigranocerta]]. Erbyn hyn roedd ei ymerodraeth yn ymestyn o’r [[Alpau Pontaidd]] yng ngogledd-ddwyrain [[Twrci]] heddiw hyd [[Mesopotamia]]. Ef oedd y cyntaf o frenhinoedd Armenia i fathu ei arian ei hun.

 

Pan orchfygwyd Mithridates, brenin Pontus, gan [[Gweriniaeth Rhufain|y Rhufeiniaid]] dan [[Lucullus]] ffôdd at Tigranes, ei fab-yng-nghyfraith. Mynnodd Lucullus fod Tigranes yn ildio Mithridates I Rufain, a phan wrthododd ymosododd arno. Ar [[6 Hydref]], [[69 CC]], gorchfygwyd Tigranes gan Lucullus ger Tigranocerta, ac anrheithiwyd y ddinas. Y flwyddyn wedyn bu brwydr rhwng Lucullus a byddin Tigranes a Mithridates ger [[Artaxata]], ac er i’r Rhufeiniaid fod yn fuddugol, roedd eu colledion yn sylweddol.

 

Yn fuan wedyn, cymerwyd lle Lucullus fel cadfridog gan [[Gnaeus Pompeius Magnus]]. Erbyn hyn roedd mab Tigranes, hefyd o’r enw Tigranes, wedi gwrthryfela yn ei erbyn, ac wedi i’w dad orchfygu byddin a roddwyd iddo gan [[Phraates III. brenin Parthia]], aeth at Pompeius i ofyn am gymorth yn erbyn ei dad. Yn [[66 CC]] ymosododd Pompeius ar Armenia gyda mab Tigranes, a’i orchfygu. Ildiodd Tigranes, oedd erbyn hyn tua 75 oed, i Rufain, a gadawodd Pompeius iddo gadw rhan o’i deyrnas yn gyfnewid am 6,000 talent o arian. Bu’n teyrnasu dan awdurdod Rhufain hyd ei farwolaeth yn [[55 CC]].

 

[[Categori:Genedigaethau 140 CC]]