Gair benthyg: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dynogymru (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
9cfilorux (sgwrs | cyfraniadau)
fydd yn rhaid i mi 'edit-war' er mwyn cadw'r iaith yn gywir?
Llinell 1:
Mae '''gair benthyg''' yn [[gair|air]] o [[iaith]] rodd sy'n cael ei ddefnyddio yn iaith dderbyn.
 
== Broses o gair mynedu iaith arall ==
Llinell 5:
 
=== Gair allanol ===
Cyn daw gair o'r iaith arall, mae'r gair yn dechrau ei ddefnydd fel gair allanol, fel ''ffenestr'' (gair Lladin), a dydyn nhw ddim yn dod geiriauyn eiriau mewnol tan gael eu glynu yn yr iaith leol.
 
=== Gair o brif faes ===
Daethpwyd llawer o geiriaueiriau o un prif faes yr iaith:
* '''Busnes''' - Mae llawer o eiriau busnes yn dod o Saesneg trwy pwysigrwyddbwysigrwydd y byd o'r busnes o'r DU, yr UDA ac ati. Mae'n posibbosib yn y dyfodol bydd mwy a mwy yn dod o'r ieithoedd Aisiaidd.
* '''Celf''' - Mae'r ffurflen unigryw o'r celfgelf Gymraeg yn achos llawer o eiriau unigryw Cymraeg yn sefydlu'r celfgelf Gymraeg. Trwy'r byd mae'r Ffrangeg ac Eidaleg yn fwyaf dylanwadol.
* '''Crefydd''' - Mae'r geiriau arbennig ymhob cref, ac maen nhw'n dod â'u geiriau arbennig i bob llwyddiant. Y rhan fwyaf yw geiriau Arabeg (Islam), geiriau Groeg (Cristnogaeth), geiriau Hebraeg (Iddewiaeth), geiriau Lladin (Catholigiaeth) a geiriau Sansgrit (Hindŵaeth).
* '''Dyfeisiadau''' - Mae llawer o ddyfeisiadau sy'n cael eu creu gan bobl o un wlad neu iaith, ac maen nhw'n rhoi enw i'r dyfais. Weithiau mae'r un gair yn cael ei ddefnyddio mewn ieithoedd eraill e.e. ''ambiwlans'', weithiau mae'r ystyr yn cael ei ddefnyddio e.e. ''cyfrifiadur'' (o "cyfrif")
Llinell 16:
 
=== Gair yn dod i ddefnydd gyffredinol ===
Pan bydd y gair yn colli ei gysylltiad tramor, wedyn bydd e'n dod gairyn air mewnol yn yr iaith gyffredinol.
 
=== Gwrthwynebiad y benthyg ===
Fel arfer, dyw'r geiriau sydd â swyddogaeth ddim yn cael eu benthyg o ieithoedd eraill. Mae geiriau fel ''mae'' ac ''yn'' yn rhan canologganolog i'r gramadeg Cymraeg a nadnid geiriau fel ''fi'' a ''ti'' sy'n debyg i gael i newid.
 
== Mathau o eiriau benthyg ==
Llinell 45:
Os mae'n haws dweud y gair allanol na'r gair safonol mae'n bosib bydd e'n cael ei adnewid. Weithiau basai e'n fyrach dweud y gair e.e. ''lot'' yn lle ''llawer'', neu mor syml i'w ynganu e.e. ''ŵncl'' yn lle ''ewythr''.
 
Mae'rY prif broses arall ynyng CymruNghymru ydy'r fod y Cymry yn dod yn fwy rhugl yn Saesneg na Chymraeg. Mae llawer o bobl ifanc yn tyfu gyda'r Gymraeg a Saesneg, a llawer heddiw yn dysgu Cymraeg fel ail iaith. Felly mae'n hawdd iddyn nhw yn meddwlfeddwl am y gair Saesneg, yn aml mewn maes technoleg lle nid yw'r gair Cymraeg yn cael ei ddefnyddio yn aml (yn arwain i ddefnydd [[Wenglish]]). Mae enghreifftiau yn cynnwys geiriau fel ''ffrind'' / ''cyfaill'' a ''helpu'' / ''cymorth'' er gwaethagwaethaf bod e'n geiriau safonol yn Gymraeg yn barod.
 
Mae llawer o bobl yn gweld hyn fel gwanhau'r iaith, tra bod pobl eraill yn gweld hyn fel esblygiad naturiol yr iaith.