|
[[Image:Mocona2.jpg|thumb|right|250px|Rhaeadrau Moconá, ar afon UruguayWrwgwái rhwng yr Ariannin a Brasil]]
Mae '''Afon UruguayWrwgwái''' ([[Sbaeneg]], '''''{{iaith-es|Río Uruguay'''''}}, [[Portiwgaleg]], '''''{{iaith-pt|Rio Uruguai'''''}}) yn [[afon]] yn [[De America|Ne America]]. Mae'n llifo o'r gogledd i'r de ac yn ffurfio'r ffin rhwng [[Brasil]], [[Ariannin]] ac [[UruguayWrwgwái]], gan wahanu rhai o daleithiau'r [[Mesopotamia (Ariannin)|Mesopotamia]] Archentaidd oddi ar y ddwy wlad arall. Rhed rhwng taleithiau [[Santa Catarina (talaith)|Santa Catarina]] a [[Rio Grande do Sul]] ym Mrasil; yn ffurfio ffin ddwyreiniol taleithiau [[Misiones (talaith)|Misiones]], [[Corrientes (talaith)|Corrientes]] ac [[Entre Ríos (talaith)|Entre Ríos]] yn yr Ariannin; ac yn nodi ffiniau gorllewinol dosbarthau [[Artigas (dosbarth)|Artigas]], [[Salto (dosbarth)|Salto]], [[Paysandú (dosbarth)|Paysandú]], [[Río Negro (dosbarth)|Río Negro]], [[Soriano (dosbarth)|Soriano]] a [[Colonia (dosbarth)|Colonia]] yn UruguayWrwgwái.
Hyd yr afon yw tua 1,500 km. Mae'n tarddu yn y Serra do Mar (Brasil), lle daw afonydd Canoas a Pelotas i mewn, 2,050 m uwch lefel y môr. Yma mae'r afon yn llifo trwy dir anwastad ac yn ffurfio nifer o raedrau.
Gydag [[afon Paraná]], mae afon UruguayWrwgwái yn ffurfio [[aber]] [[Río de la Plata]]. Gellir ei hwylio o [[Salto Chico]] ymlaen. Daw y [[Río Negro (UruguayWrwgwái)|Río Negro]], sy'n tarddu yn ne Brasil ac yn rhedeg trwy UruguayWrwgwái am 500 km, i ymuno ag afon UruguayWrwgwái 100 km i'r gogledd o gymer afon UruguayWrwgwái a'r Río de la Plata, yn Punta Gorda (Dosbarth Colonia, UruguayWrwgwái).
Croesir yr afon gan [[Pont Ryngwladol Paso de los Libres-Uruguaiana]], rhwng Ariannin a Brasil. Mae tair pont ryngwladol eraill yn ei croesi yn ogystal, rhwng yr Ariannin ac UruguayWrwgwái, sef [[Pont Salto Grande]], [[Pont y Cadfridog Artigas]] a [[Pont Libertador General San Martín]].
Mae gan fasn afon UruguayWrwgwái arwynebedd o 370,000 [[km²]]. Ei phrif defnydd economaidd yw ar gyfer cynhyrchu trydan hydroelectrig (gweler [[Argae Salto Grande]]).
==Yr enw==
Daw enw'r afon o gamddealtwriaeth yr ymsefydlwyr Sbaenaidd o'r enw brodorol. Mae'r enw gwreiddiol, ''Urugua'ý'', yn yr iaith [[Guaraní (iaith)|Guaraní]], yn golygu "afon yr adar paentiedig".
[[Categori:Afonydd yr Ariannin|UruguayWrwgwai]]
[[Categori:Afonydd UruguayBrasil|UruguayWrwgwai]]
[[Categori:Afonydd BrasilWrwgwái|UruguayWrwgwai]]
| 