Halogenoalcan: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Grŵp o gyfansoddion cemegol sydd wedi deillio o [[alcan]]nau ac yn cynnwys un neu mwy o'r [[halogen]]au (fel [[Grŵp gweithredol]]) yw '''halogenoalcan''' (a elwir hefyd yn '''haloalcanau''' neu '''alcyl halidau'''). Defnyddir halogenau yn fasnachol dan nifer o enwau cemegol a masnachol. Defnyddir halogenoalcanau fel [[deunydd gwrthdan]], [[diffodwr tan|diffoddwyr tan]], [[oerydd]]ion, [[toddydd]]ion ac ar gyfer deunydd fferyllol. Cyn i'r defnydd mawr mewn masnach, mae nifer o'r hydrocarbonau yma wedi profi i fod yn llygryddion peryglus. Mae gwacâd yr [[Haen osôn]] gyda clorofflwrocarbonnau yn enghraifft o hyn.

 

Gall haloalcanau gael eu henwi trwy ychwanegu rhagddodiad y halogen at enw llawn y alcan, er enghraifft: [[fflworin|fflworo]][[methan]], [[clorin|cloro]][[ethan]], [[bromin|bromo]][[propan]] ac yn y blaen. Cewch chi hefyd enwi'r halogenau trwy defnyddio'r halogen fel [[olddodiad]], ac yn rhoi enw'r grŵp [[alcan|alcyl]] cyn iddo, er enghraifft: methyl fflworid, ethyl clorid, propyl bromid ac yn y blaen.