Einion ap Madog ap Rhahawd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Un o [[Beirdd y Tywysogion|Feirdd y Tywysogion]] a ganai yn ail chwarter y [[13eg ganrif]] oedd '''Einion ap Madog ap Rhahawd''' (fl. [[1237]]). Roedd yn fardd llys yn oes [[Llywelyn Fawr]], Tywysog [[teyrnas Gwynedd|Gwynedd]].<ref>Gruffydd Aled Williams (gol.), 'Gwaith Einion ap Madog ap Rhahawd'.</ref>

Ychydig a wyddys am fywyd personol Einion. Hanai o deulu o [[Cyfraith Hywel Dda|gyfreithwyr]] Cymreig]] a adnabyddir fel 'Llwyth Cilmin Droetu', a oedd yn gysylltiedig â [[Llanddyfnan]] ym [[Môn]] ond yn wreiddiol o ardal [[cwmwd]] [[Uwch Gwyrfai]] yn [[Arfon]]. Roedd yn geifn (perthynas nesaf ar ôl cyfyrder) i'r bardd diweddarach [[Gruffudd ab yr Ynad Coch]], a ganodd farwnad enwog i'r tywysog [[Llywelyn ap Gruffudd]]. Enwir tad Einion, Madog ap Rhahawd, yn y testun achyddol 'Bonedd Gwŷr Arfon' a chofnodir 'gwely (tir teuluol) Gwyrion Rhahawd' yn ardal [[Dinas Dinlle]], Uwch Gwyrfai, ar ddechrau'r [[14eg ganrif]].<ref>Gruffydd Aled Williams (gol.), 'Gwaith Einion ap Madog ap Rhahawd'.</ref>

Dim ond un gerdd o waith Einion ap Madog ap Rhahawd sydd wedi goroesi. Mae'r testun ar glawr yn [[Llawysgrif Hendregadredd]] a chwech [[llawysgrif]] diweddarach sy'n deillio o'r llawysgrif honno. Mae'n [[awdl]] [[canu mawl|foliant]] fer i [[Gruffudd ap Llywelyn Fawr]]. Cafodd ei chyfansoddi ar ôl i Gruffudd gael ei ryddhau o gaethiwed yn [[1234]] a chyn ei ail-garcharu yn [[1239]], cyfnod pan reolai Gruffudd dros ei dir etifeddol yn [[Llŷn]] ac [[Eifionydd]] a rhan o [[teyrnas Powys|Bowys]], dan awdurdod ei dad, â'i lys yng [[Castell Cricieth|Nghastell Cricieth]] yn ôl pob tebyg.<ref>Gruffydd Aled Williams (gol.), 'Gwaith Einion ap Madog ap Rhahawd'.</ref>