Fersiwn yn ôl 15:09, 11 Mawrth 2013 golygu Legobot (sgwrs \| cyfraniadau) 32,397 golygiad B Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1088014 (translate me) ← Cymharer â'r fersiwn gynt		Fersiwn yn ôl 18:49, 17 Hydref 2013 golygu dadwneud Anatiomaros (sgwrs \| cyfraniadau) Awto-batrolwyr 86,744 golygiad tacluso, categoriau Cymharer â'r fersiwn dilynol →
Llinell 1: [[Delwedd:Death.of.Tewdric.jpg\|200px\|bawd\|''Marwolaeth Tewdrig'', darlun o gerflun gan y cerflunydd Cymreig J. Evan Thomas (1852).]] Brenin [[Teyrnas Gwent\|Gwent]] a [[Glywysing]] yn ne Cymru a [[sant]] a ferthyrwyd yn ymladd y [[Sacsoniaid]] oedd '''Tewdrig''' neu '''Tewdrig ap Llywarch''' ([[Lladin]]: ''Theodoricius'' / ''Theodoric'') (tua [[580]] - [[630]]).<ref>T. D. Breverton, ''The Book of Welsh Saints'' (Cyhoeddiadau Glyndŵr, 2001).</ref> ==Bywgraffiad== Yn ôl hanesyn a geir yn ''[[Llyfr Llandaf]]'' ([[12fed ganrif]]), roedd Tewdrig yn fab i naill ai i Lywarch neu Teithfall o Went, a roddodd lawer o dir i [[clas\|glas]] [[Eglwys Gadeiriol Llandaf\|Llandaf]]. Ymddeolodd fel brenin er mwyn mynd yn feudwy yn [[Abaty Tyndyrn\|Nhyndyrn]] ac fe'i olynwyd gan ei fab, [[Meurig ap Tewdrig\|Meurig]], tad [[Athrwys ap Meurig]]. Ond pan groesodd y Sacsoniaid [[Afon Hafren]] dan arweiniad Ceolwulf tua'r flwyddyn, gan anrheithio nifer o glasau ac eglwysi, daeth Tewdrig allan o'i ymddeoliad i gynorthwyo ei fab ac amddiffyn yr eglwys yn erbyn y "[[pagan]]iaid" Seisnig. Gorchfygodd Tewdrig a Meurig y Sacsoniaid ym mrydr Pont y Saeson, ger Tyndyrn, ond clwyfwyd Tewdrig yn angeuol. Cafodd ei gludo ar gert ych i'r clas ar [[Ynys Echni]], ym [[Môr Hafren]], ond ar y ffordd arosodd yr ychen wrth ffynnon wyrthiol a enwir yn Ffynnon Tewdrig hyd heddiw. Yno cafodd ei glwyfau eu golchi a bu farw mewn hedd. Yng nghalendr yr Eglwys coffheir ei farw ar [[3 Ionawr]].▼ Yn ôl hanesyn a geir yn ''[[Llyfr Llandaf]]'' ([[12fed ganrif]]), roedd Tewdrig yn fab i naill ai i Lywarch neu Teithfall o Went, a roddodd lawer o dir i [[clas\|glas]] [[Eglwys Gadeiriol Llandaf\|Llandaf]]. Ymddeolodd fel brenin er mwyn mynd yn feudwy yn [[Abaty Tyndyrn\|Nhyndyrn]] ac fe'i olynwyd gan ei fab, [[Meurig ap Tewdrig\|Meurig]], tad [[Athrwys ap Meurig]].<ref>[[Wendy Davies]], ''The Llandaff Charters'' (Aberystwyth, 1979).</ref> ▲Yn ôl hanesyn a geir yn ''[[Llyfr Llandaf]]'' ([[12fed ganrif]]), roedd Tewdrig yn fab i naill ai i Lywarch neu Teithfall o Went, a roddodd lawer o dir i [[clas\|glas]] [[Eglwys Gadeiriol Llandaf\|Llandaf]]. Ymddeolodd fel brenin er mwyn mynd yn feudwy yn [[Abaty Tyndyrn\|Nhyndyrn]] ac fe'i olynwyd gan ei fab, [[Meurig ap Tewdrig\|Meurig]], tad [[Athrwys ap Meurig]]. Ond pan groesodd y Sacsoniaid [[Afon Hafren]] dan arweiniad Ceolwulf tua'r flwyddyn, gan anrheithio nifer o glasau ac eglwysi, daeth Tewdrig allan o'i ymddeoliad i gynorthwyo ei fab ac amddiffyn yr eglwys yn erbyn y "[[pagan]]iaid" Seisnig. Gorchfygodd Tewdrig a Meurig y Sacsoniaid ym mrydr Pont y Saeson, ger Tyndyrn, ond clwyfwyd Tewdrig yn angeuol. Cafodd ei gludo ar gert ych i'r clas ar [[Ynys Echni]], ym [[Môr Hafren]], ond ar y ffordd arosodd yr ychen wrth ffynnon wyrthiol a enwir yn Ffynnon Tewdrig hyd heddiw. Yno cafodd ei glwyfau eu golchi a bu farw mewn hedd. Yng nghalendr yr Eglwys coffheir ei farw ar [[3 Ionawr]].<ref>[[Wendy Davies]], ''The Llandaff Charters'' (Aberystwyth, 1979).</ref> Cododd y brenin Meurig eglwys yn y man a chladdodd ei dad yno a rhoi'r tir o amgylch i [[Esgob Llandaf\|Esgobion Llandaf]]. Galwyd y llecyn yn [[Merthyr Tewdrig]] (pentref ar lan [[afon Gwy]] heddiw). Ond mae rhai haneswyr yn meddwl mai ger [[Caerfaddon]] yr ymladdwyd y frwydr ac i Dewdrig gael ei gladdu ar ei ffordd adref.▼ ==Cof== Darganfuwyd esgyrn honedig Sant Tewdrig ger yr allor yn Eglwys Merthyr Tewdrig gan [[Francis Godwin]], [[Esgob Llandaf]] 1601-1617. Roedd clwyf mawr yn y benglog.▼ ▲Cododd y brenin Meurig eglwys yn y man a chladdodd ei dad yno a rhoi'r tir o amgylch i [[Esgob Llandaf\|Esgobion Llandaf]]. Galwyd y llecyn yn [[Merthyr Tewdrig]] (pentref ar lan [[afon Gwy]] heddiw). Ond mae rhai haneswyr yn meddwl mai ger [[Caerfaddon]] yr ymladdwyd y frwydr ac i Dewdrig gael ei gladdu ar ei ffordd adref.<ref>[[Wendy Davies]], ''The Llandaff Charters'' (Aberystwyth, 1979).</ref> ▲Darganfuwyd esgyrn honedig Sant Tewdrig ger yr allor yn Eglwys Merthyr Tewdrig gan [[Francis Godwin]], [[Esgob Llandaf]] 1601-1617. Roedd clwyf mawr yn y benglog.<ref>[[Wendy Davies]], ''The Llandaff Charters'' (Aberystwyth, 1979).</ref> ==Cyfeiriadau== {{cyfeiriadau}} *[[Wendy Davies]], ''The Llandaff Charters'' (Aberystwyth, 1979) [[Categori:~~Seintiau~~Cymry'r ~~Cymru~~6ed ganrif]]▼ [[Categori:Cymry'r 7fed ganrif]] [[Categori:Genedigaethau'r 6ed ganrif]] [[Categori:Marwolaethau'r 630au]] [[Categori:Seintiau Cymru]] [[Categori:Teyrnoedd Morgannwg]] [[Categori:Teyrnoedd Gwent]] ▲[[Categori:Seintiau Cymru]]

Tewdrig: Gwahaniaeth rhwng fersiynau