Rhys ap Thomas: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
→‎Gyrfa: cyfuno
Llinell 5:
Perthynai Rhys i deulu dylanwadol iawn yn [[Dyffryn Tywi|Nyffryn Tywi]]; dywedai'r teulu eu bod yn ddisgynyddion [[Urien Rheged]]. Llwyddodd ei daid, [[Gruffudd ap Nicolas]], i ennill grym dros ran helaeth o dde-orllewin Cymru. Roedd tad Rhys, [[Thomas ap Gruffudd]], yn drydydd mab Gruffudd; priododd Elizabeth ferch Syr John Gruffudd, [[Abermarlais]] (ger [[Llandeilo]]), rhywbryd cyn [[1446]].
 
===Milwr ym Maes Bosworth===
Erbyn i [[Harri Tudur]] lanio yn [[Sir Benfro]] yn Awst [[1485]] roedd Rhys mewn sefyllfa gref yn ne Cymru, a chododd fyddin o tua 2,000 o wŷr i gefnogi ymgais Harri i gipio coron Lloegr. Gwnaed ef yn farchog yn fuan wedi Brwydr Bosworth, a rhoddwyd nifer o swyddi yn ne Cymru iddo. Mae cerddi iddo gan nifer o feirdd y cyfnod, yn cynnwys [[Lewys Glyn Cothi]], [[Dafydd Nanmor]], [[Huw Cae Llwyd]] a [[Tudur Aled]]. Ceir tystiolaeth yn y cerddi hyn mai ef a laddodd [[Rhisiart III, brenin Lloegr]] ym Mrwydr Bosworth. Roedd [[Rhys Nanmor]] yn dardd teulu iddo.
Erbyn i [[Harri Tudur]] lanio yn [[Sir Benfro]] yn Awst [[1485]] roedd Rhys mewn sefyllfa gref yn ne Cymru, a chododd fyddin o tua 2,000 o wŷr i gefnogi ymgais Harri i gipio coron Lloegr. Cyfarfu Rhys a'i ddynion ('Gwŷr y Wlad Ucha') Harri Tudur yng [[Cefn Digoll|Nghefn Digoll]] ger [[y Trallwng]] ac aeth y ddau garfan yn ei blaenau drwy'r [[Amwythig]], Stafford, [[Lichfield]] ac yna [[Market Bosworth|Bosworth]] gan gyrraedd ar ddydd Sul y 21ain o Awst.
 
Yn ôl traddodiad llafar, lladdwyd [[Rhisiart III, brenin Lloegr]] gan Rys. Canodd y bardd [[Guto'r Glyn]]:<ref>[http://www.gutorglyn.net/gutorglyn/poem/?poem=014 Gwefan Guto'rGlyn.net]; adalwyd 22 Hydref 2013.</ref>
 
:Syr Rhys ni welais ŵr gwell
:Na'i gystal yn ei gastell.
:Concweiriodd y King Harri
:Y maes, drwy nerth ein meistr ni...
:Lladd y baedd, eilliodd ei ben.
 
Gellir dehongli'r darn olaf fel cadarnhad i'r frwydr gael ei hennill oherwydd Rhys, yn ôl Emyr Wyn Jones yn ei lyfr ''Bosworth Field'': y baedd oedd symbol herodraethol Rhisiart III.
 
Am ei drafferth, gwnaed ef yn farchog yn fuan wedi Brwydr Bosworth, a rhoddwyd nifer o swyddi yn ne Cymru iddo.
 
Erbyn i [[Harri Tudur]] lanio yn [[Sir Benfro]] yn Awst [[1485]] roedd Rhys mewn sefyllfa gref yn ne Cymru, a chododd fyddin o tua 2,000 o wŷr i gefnogi ymgais Harri i gipio coron Lloegr. Gwnaed ef yn farchog yn fuan wedi Brwydr Bosworth, a rhoddwyd nifer o swyddi yn ne Cymru iddo. Mae cerddi iddo gan nifer o feirdd y cyfnod, yn cynnwys [[Lewys Glyn Cothi]], [[Dafydd Nanmor]], [[Huw Cae Llwyd]] a [[Tudur Aled]]. Ceir tystiolaeth yn y cerddi hyn mai ef a laddodd [[Rhisiart III, brenin Lloegr]] ym Mrwydr Bosworth. Roedd [[Rhys Nanmor]] yn dardd teulu iddo.
 
==Y diwedd==