Fersiwn yn ôl 13:52, 10 Mawrth 2013 golygu Addbot (sgwrs \| cyfraniadau) 26,235 golygiad B Bot: Migrating 7 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1493784 (translate me) ← Cymharer â'r fersiwn gynt		Fersiwn yn ôl 22:09, 28 Tachwedd 2013 golygu dadwneud Adda'r Yw (sgwrs \| cyfraniadau) Gweinyddwyr 110,890 golygiad B Tunisia → Tiwnisia Cymharer â'r fersiwn dilynol →
Llinell 1: [[Delwedd:Chimtou0505-03-Forum.jpg\|300px\|bawd\|Y fforwm yn Chemtou: credir fod yr adeilad yn y canol, a gloddiwyd yn ddiweddar, yn deml [[Numidia\|Numidaidd]]]] [[Delwedd:Tunisia Antica.jpg\|thumb\|~~Tunisia~~Tiwnisia hynafol]] Mae '''Chemtou''' neu '''Chimtou''' yn safle archaeolegol yn [[Jendouba (talaith)\|nhalaith Jendouba]] yng ngogledd-orllewin [[~~Tunisia~~Tiwnisia]], a fu gynt yn rhan o [[Affrica (talaith Rufeinig)\|dalaith Rufeinig Affrica]]. Mae olion y ''Simitthu'' hynafol (''Simitthus'' yn y cyfnod [[Ymerodraeth Rufeinig\|Rhufeinig]]) yn gorwedd 20 km i'r gorllewin o ddinas [[Jendouba]], yn agos i'r ffin ag [[Algeria]], ar groesffordd dwy ffordd hynafol pwysig : un ohonynt yn cysylltu [[Carthage]] a [[Hippo Regius]] ([[Annaba]] yn Algeria heddiw), a'r llall yn cysylltu Tabraca ([[Tabarka]] heddiw) a Sicca Veneria ([[El Kef]] heddiw). Sefydlwyd y ddinas ar ôl i ddyfryn [[Medjerda]] gael ei feddianu gan y [[Numidia]]id. Mae'n debyg ei bod yn bodoli eisoes yn y [[5ed ganrif CC]]. Tyfodd yn raddol oherwydd ei lleoliad strategol ar groesffordd llwybrau masnach. Yn nes ymlaen, cododd [[Micipsa]] (149-118 CC) deml er cof am ei fab [[Massinissa]], brenin [[Numidia]]; defnyddiodd gerrig o'r [[chwarel]] leol at y gwaith. Adnabyddid y [[marmor]] arbennig o chwarel Chemtou fel "marmor Numidiaidd" ([[Lladin]]: ''marmor numisticus'') gan y Rhufeiniaid. Mae o ystod o liwiau delicat sy'n amrywio o felyn i liw rhosyn. Cafodd ei ddefnyddio i godi sawl adeilad pwysig yn Chemtou a'r cylch (temlau a filas yn arbennig), ond roedd yn cael ei allforio i leoedd eraill yn ogystal, hyd at gyfnod yr [[Ymerodraeth Fysantaidd]]. Ar ôl i Rufain oresgyn [[Carthage]] rhoddwyd yr enw swyddogol ''Colonia Iulia Augusta Numidica Simitthu'' ar y ddinas. Mae'r cloddio gan archaeolegwyr o ~~Tunisia~~Diwnisia a'r Almaen wedi darganfod olion sylweddol o'r cyfnodau Numidaidd a Rhufeinig, ynghyd â llwybr ffordd arbennig yn rhedeg o Chemtou i Tabarka ar yr arfordir oedd yn caniatau allforio'r marmor. Mae'r adfeilion a welir ar y safle heddiw yn nodweddiadol o ddinasoedd Rhufeinig y cyfnod ac yn cynnwys temlau, baddondai, pont dŵr, [[amffitheatr]], fforwm, tai preifat a thai ar gyfer y gweithwyr yn y chwarel gerllaw lle amcangyfrir fod hyd at fil o ddynion yn gweithio. Mae amgueddfa arbennig o dda ar y safle, diolch i arian gan yr Almaen, ond prin iawn yw'r ymwelwyr hyd yma gan fod Chemtou mor ddiarffordd. ==Llyfryddiaeth== *Hédi Slim ac eraill (gol.), ''L'Antiquité'', cyfrol I o ''Histoire generale de la Tunisie'' (Sud Éditions, ~~Tunis~~Tiwnis, 2003) {{Safleoedd archaeolegol ~~Tunisia~~Tiwnisia}} [[Categori:Dinasoedd Rhufeinig]] [[Categori:Safleoedd archaeolegol ~~Tunisia~~Tiwnisia]] [[Categori:Talaith Jendouba]]

Chemtou: Gwahaniaeth rhwng fersiynau