Santes Dwynwen: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
tacluso, categoriau
ffynonellau
Llinell 1:
[[Delwedd:Emblem-favorites.svg|thumb|200px|Calon, symbol Cariad]]
Nawddsantes cariadon [[Cymru]] yw '''Dwynwen''' a oedd yn un o'r ferchedharddaf o 24 merch [[Brychan|Brychan Brycheiniog]], yn y 5ed ganrif.<ref>[http://www.amgueddfacymru.ac.uk/cy/cwestiynau/santesdwynwen/ Gwefan Amgueddfa Cymru]; adalwyd 17 Ionawr 2013</ref> Dethlir diwrnod Santes Dwynwen ar [[25 Ionawr]] trwy i gariadon anfon cardiau i'w gilydd.
 
==Hanes a thraddodiad==
Cysylltir Dwynwen ag [[Ynys Môn]] a rhoddodd ei henw i eglwys ar [[Ynys Llanddwyn]] (ger [[Rhosyr]], [[Niwbwrch]]) ac ym mhlwyf [[Porthddwyn]] ei hun. Ceir eglwysi cysegredig iddi ym [[Morgannwg]] yn ogystal.
 
Yn ôl y chwedl, roedd Dwynwen mewn cariad â [[Maelon|Maelod Dafodrill]] ond roedd ei thad am iddi briodi tywysog arall. Yn ei gynddaredd, treisiodd Maelon hi. GweddïoddFfodd Dwynweni'r goedwig lle gweddïodd ar i Dduw ei ryddhau o'i chariad at Maelon; Dafodrillacwedi feiddi roddwydsyrthio trii gysgu, ymddangosodd angel yn cario sudd melys a fyddai'n dileu yr holl atgofion oedd ganddi o Faelon ac i'w droi yn ddarn o rew. Yna, rhoddodd yr angel dri dymuniad iddi. Yn gyntaf, gofynnodd am i Maelon gael ei ddadmer, gan ei fod ynghynt wedi ei rewi gan angel. Yn ail gofynnodd i Dduw ateb gweddiau y gwir gariadon a oedd yn gofyn iddi am atebion ac yn drydydd gofynnodd am beidio a phriodi byth. Ar ôl i'w dymuniadau cael eu gwireddu, penderfynnodd Dwynwen wasanaethu ac ymdynghedu i Dduw weddill ei hoes. Fe aeth Santes DwynwenAeth i fyw ar Ynys Llanddwyn ger traeth Niwbwch tan ei marwolaeth yn OC 460.
 
Yn ôl y tair gweddi Ladin a ychwanegwyd at Lyfr Offeren Bangor yn 1494, cerddodd Dwynwen yr holl ffordd dros fôr [[Iwerydd]] rhag llid [[Maelgwn Gwynedd]]. Yn llawysgrifau [[ioloIolo Morganwg]] ceir fersiwn wahanol, sef y fersiwn uchod. Ym marddoniaeth [[Dafydd Trefor]] (c.1460 - 1528) disgrifir cleifion yn cael eu hiachau gerllaw ei ffynnon a'i chapel.
 
==Dafydd ap Gwilym==
Ym marddoniaeth [[Dafydd Trefor]] (c.1460 - 1528) disgrifir cleifion yn cael eu hiachau gerllaw ei ffynnon a'i chapel.
Saif adfeilion eglwys Dwynwen hyd heddiw ar ynys Llanddwyn. Yn ystod y 14eg ganrif gwelodd y bardd Dafydd ap Gwilym ddelw aur o Dwynwen y tu mewn i'r eglwys. yn ddewr (neu'n ddigywilydd) gofynodd iddi fod yn llatai rhyngddo a Morfudd, y ferch y dymunai ei hennill. Gwnaeth hyn, er fod Morfudd eisoes yn briod!
 
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
 
{{dim-ffynonellau}}
 
==Dolen allanol==