[[Delwedd:Flag of Tanganyika.svg|bawd|[[Baner TanganyikaTanganica]]]]
[[Gwladwriaeth]] yn [[Dwyrain Affrica|Nwyrain Affrica]] oedd '''TanganyikaTanganica''' a enillodd [[annibyniaeth]] ar [[y Deyrnas Unedig]] ar 9 Rhagfyr 1961 dan statws un o [[brenhiniaethau'r Gymanwlad|frenhiniaethau'r Gymanwlad]]. Ynghynt yr oedd dan reolaeth Brydeinig fel [[Tiriogaeth TanganyikaTanganica]], sef [[tiriogaeth ymddiriedol y Cenhedloedd Unedig]] o 1946 i 1961 a [[mandad Cynghrair y Cenhedloedd]] o 1922 i 1946, a chyn hynny yr oedd yn [[Dwyrain Affrica Almaenig|wladfa Almaenig]]. Daeth yn [[gweriniaeth|weriniaeth]] ar 9 Rhagfyr 1962, gan aros yn aelod o'r [[Y Gymanwlad|Gymanwlad]]. Unodd TanganyikaTanganica â [[Gweriniaeth Pobl ZanzibarSansibar a Pemba]] ar 26 Ebrill 1964 i ffurfio Gweriniaeth Unedig TanganyikaTanganica a ZanzibarSansibar, a elwir heddiw yn [[Gweriniaeth Unedig TanzaniaTansanïa|Weriniaeth Unedig TanzaniaTansanïa]].
[[Julius Nyerere]] oedd Prif Weinidog TanganyikaTanganica yn ystod ei blwyddyn gyntaf o annibyniaeth, ac yna'n Arlywydd y wlad pan ddaeth yn weriniaeth.
