Hen Goleg Prifysgol Aberystwyth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Ham II (sgwrs | cyfraniadau)
B dolen Archimedes
Ham II (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 56:
Ym mis Mehefin 1885 niweidiwyd yr adeilad gan dân a laddodd tri o’r rhai a fu’n ymladd y tân. Ond ail-adeiladwyd ac wrth bod y coleg yn ehangu ac yn datblygu, cafwyd newidiadau i’r adeilad. Codwyd arian yn 1890 i ddodrefnu Llyfrgell y Coleg. Yn 1893 gosodwyd to ar ben y clos yng nghanol yr adeilad, gan ffurfio cwadrangl. Dymchwelwyd y darn gwreiddiol o’r adeilad o ddyddiau Castle House ym 1897.<ref>{{dyf gwe |url=http://www.coflein.gov.uk/pdf/RCEX_010_09/ |teitl=Cofnod Henebion Cenedlaethol Cymru |cyhoeddwr=www.coflein.gov.uk |dyddiadcyrchiad=22 Mehefin 2014 }}</ref> Adeiladwyd bloc yn steil y Frenhines Anne yn ei le, yn ôl cynlluniau C. J. Ferguson,<ref>{{dyf gwe |url=http://www.coflein.gov.uk/cy/safle/23303/manylion/CASTLE+HOUSE+HOTEL%3BOLD+COLLEGE%2C+UNIVERSITY+COLLEGE+OF+WALES%2C+ABERYSTWYTH/ |teitl=Castle House Hotel; Old College, University of Wales, Aberystwyth |cyhoeddwr=Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru |dyddiadcyrchiad=22 Mehefin 2014 }}</ref> i’w ddefnyddio’n bennaf gan adrannau’r gwyddorau gwyddonol.
 
Buan iawn y tyfodd nifer y myfyrwyr a’r pynciau y cynigiwyd iddynt yn fwy nag y gellid eu dysgu yn yr adeilad hon. Erbyn diwedd y 19eg ganrif roedd y coleg wedi dechrau prynu tir ac adeiladau eraill er mwyn ehangu. Yn y 1960au a’r 1970au adeiladwyd campws newydd ar riw Penglais, gan drosglwyddo mwy a mwy o’r gwaith dysgu o’r ‘Hen Goleg’, gan adael y gwaith gweinyddol yno.<ref>W. J. Lewis, ''Born on a Perilous Rock'', tt. 171–180, The Cambrian News (Aberystwyth) Ltd (1980)</ref> Erbyn 2014 symudwyd y gwaith gweinyddol hefyd oddi yno, gan adael yr Hen Goleg i ddisgwyl cael hyd i ddefnydd newydd unwaith eto.
 
==Cerfluniau==
Llinell 64:
Yn y cwad tu fewn saif dau gerflun arall:
* Cerflun efydd o [[Thomas Edward Ellis]] AS gan Goscombe John (1903)
* Cerflun efydd o'r Gwir Anrhydeddus Henry Austin, Barwn AberdarAberdâr, canghellor cyntaf Prifysgol Cymru
 
==Mosäig==
Llinell 74:
 
==Dolenni allanol==
{{commonscatComin|Category:Old College, Aberystwyth University|Hen Goleg Prifysgol Aberystwyth}}
* [http://www.coflein.gov.uk/cy/safle/23303/manylion/CASTLE+HOUSE+HOTEL%3BOLD+COLLEGE%2C+UNIVERSITY+COLLEGE+OF+WALES%2C+ABERYSTWYTH/ Coflein]
* [http://www.britishlistedbuildings.co.uk/wa-10251-university-college-of-wales-old-college-b British Listed Buildings]