|
Ym [[1986]], gwelwyd 32 o wledydd [[Affrica]] a'r [[Caribi]] yn boicotio [[Gemau'r Gymanwlad 1986]] yng [[Caeredin|Nghaerdin]], [[Yr Alban]] wedi i Brif Weinidog [[Y Deurnas Unedig]], [[Margaret Thatcher]], wrthod condemnio cysylltiadau chwaraeon gyda [[De Affrica]]<ref>{{cite web |url=http://caledonianmercury.com/2013/08/22/commonwealth-games-is-there-a-plan-b/0041193 |title=Commonwealth Games. Is there a Plan B? |Published=Caledonian Mercury |date=2013-08-22}}</ref>
Haha
== Cenhedloedd a Thiriogaethau ==
Dim ond chwe gwlad sydd wedi mynychu pob un o'r Gemau; [[Awstralia]], [[Canada]], [[Cymru]], [[Lloegr]], [[Seland Newydd]] a'r [[Yr Alban|Alban]].
{|
|-
| valign="top" |
* [[Delwedd:Flag of the Colony of Aden.svg|21px]] [[Aden]]<sup>1</sup> 1962
* [[Delwedd:Flag of the Gold Coast.svg|22px]] Yr Arfordir Aur<sup>2</sup> 1954
* {{baner|Anguilla}} [[Anguilla]] 1998-
* {{baner|Antigua a Barbuda}} [[Antigua a Barbuda]] 1966–1970, 1978, 1994 -
* {{baner|Awstralia}} [[Awstralia]] 1930-
* {{baner|Y Bahamas}} [[Bahamas]] 1954–1970, 1978–1982, 1990-
* {{baner|Bangladesh}} [[Bangladesh]] 1978, 1990-
* {{baner|Barbados}} [[Barbados]] 1954–1966, 1970–1982, 1990-
* {{baner|Belîs}} [[Belize]]<sup>3</sup> 1978, 1994-
* {{baner|Bermuda}} [[Bermuda]] 1930–1938, 1954–1982, 1990-
* {{baner|Botswana}} [[Botswana]] 1974, 1982-
* [[Delwedd:Flag of Brunei.svg|22px]] [[Brunei Darussalam]] 1958, 1990-
* {{baner|Camerŵn}} [[Camerŵn]] 1998-
* {{baner|Canada}} [[Canada]] 1930-
* [[Delwedd:Flag of Ceylon.svg|22px]] [[Ceylon]]<sup>4</sup> 1938–1950, 1958–1970
* {{baner|Cymru}} [[Cymru]] 1930-
* {{baner|Cyprus}} [[Cyprus]] 1978-1982, 1990-
* {{baner|De Affrica}} [[De Affrica]] 1930–1958, 1994-
* [[Delwedd:Flag of the Federation of South Arabia.svg|22px]] [[De Arabia]]<sup>1</sup> 1966
* [[Delwedd:Flag of Southern Rhodesia.svg|22px]] [[Zimbabwe|De Rhodesia]]<sup>5</sup> 1954
* {{baner|Dominica}} [[Dominica]] 1958–1962, 1970, 1994-
* {{baner|Fiji}} [[Ffiji]] 1938, 1954–1986, 1998-
* {{baner|Y Gambia}} [[Gambia]] 1970-1982, 1990-
* {{baner|Ghana}} [[Ghana]] 1958–1982, 1990-
* {{baner|Gibraltar}} [[Gibraltar]] 1958-
* [[Delwedd:Flag of North Borneo.svg|22px]] [[Gogledd Borneo]]<sup>6</sup> 1958–1962
* {{baner|Gogledd Iwerddon}} [[Gogledd Iwerddon]]<sup>7</sup> 1934–1938, 1954-
* [[Delwedd:Flag of Northern Rhodesia (1939-1953).svg|22px]] [[Zambia|Gogledd Rhodesia]]<sup>5</sup> 1954-1958
* {{baner|Grenada}} [[Grenada]] 1970–1974, 1994-
* [[Delwedd:Flag of Guernsey.svg|22px]] [[Guernsey]] 1970-
* [[Delwedd:Flag of British guiana 1919-1954.gif|22px]] [[Guyana|Guyana Prydeinig]]<sup>8</sup> 1930–1938, 1954–1962
* [[Delwedd:Flag of Guyana.svg|22px]] [[Guyana]]<sup>8</sup> 1966–1970, 1978–1982, 1990-
* [[Delwedd:British honduras flag.gif|22px]] [[Honduras Prydeinig]]<sup>3</sup> 1962–1966
* [[Delwedd:Flag_of_Hong_Kong_(1959-1997).svg|22px]] [[Hong Kong]]<sup>9</sup> 1934, 1954–1962, 1970–1994
* {{baner|India}} [[India]] 1934–1938, 1954–1958, 1966–1982, 1990-
* [[Delwedd:Flag of Leinster.svg|22px]] [[Iwerddon]]<sup>7</sup> 1930
* {{baner|Iwerddon}} Iwerddon Rydd<sup>7</sup> 1934
* {{baner|Jamaica}} [[Jamaica]] 1934, 1954–1982, 1990-
* [[Delwedd:Flag of Jersey.svg|22px]] [[Jersey]] 1958-
* {{baner|Kenya}} [[Kenya]] 1954–1982, 1990-
* {{baner|Kiribati}} [[Kiribati]] 1998-
* {{baner|Lesotho}} [[Lesotho]] 1974-
* {{baner|Lloegr}} [[Lloegr]] 1930-
* {{baner|Malawi}} [[Malawi]]<sup>10</sup> 1970-
* [[Delwedd:Flag of Malaya.svg|22px]] [[Malaya]]<sup>6</sup> 1950, 1958–1962
| valign="top" |
* {{baner|Malaysia}} [[Malaysia]] 1966–1982, 1990-
* {{baner|Maldives}} [[Maldives]] 1986-
* {{baner|Malta}} [[Malta]] 1958–1962, 1970, 1982-
* {{baner|Mauritius}} [[Mauritius]] 1958, 1966–1982, 1990-
* [[Delwedd:Flag of Montserrat.svg|22px]] [[Montserrat]] 1994-
* {{baner|Mozambique}} [[Mozambique]] 1998-
* {{baner|Namibia}} [[Namibia]] 1994-
* {{baner|Nauru}} [[Nauru]] 1990-
* [[Delwedd:Newfoundland Tricolour.svg|22px]] [[Newfoundland (ynys)|Newfoundland]]<sup>11</sup> 1930–1934
* {{baner|Nigeria}} [[Nigeria]] 1950–1958, 1966–1974, 1982, 1990–1994, 2002-
* {{baner|Niue}} [[Niue]] 2002-
* {{baner|Pacistan}} [[Pacistan]] 1954–1970, 1990-
* {{baner|Papua Guinea Newydd}} [[Papua Guinea Newydd]] 1962–1982, 1990-
* [[Delwedd:Flag of Rhodesia.svg|22px]] [[Rhodesia]]<sup>5</sup> 1934–1950
* [[Delwedd:Flag of the Federation of Rhodesia and Nyasaland.svg|22px]] Rhodesia a Nyasaland<sup>5</sup> 1958–1962
* {{baner|Samoa}} [[Samoa]] 1974-
* {{baner|Seland Newydd}} [[Seland Newydd]] 1930-
* {{baner|Seychelles}} [[Seychelles]] 1990-
* {{baner|Sierra Leone}} [[Sierra Leone]] 1966–1970, 1978, 1990-
* {{baner|Singapore}} [[Singapore]]<sup>6</sup> 1958-
* {{baner|Sri Lanka}} [[Sri Lanka]]<sup>3</sup> 1974–1982, 1990-
* [[Delwedd:Flag of Saint Helena.svg|22px]] [[St Helena]] 1982, 1998-
* [[Delwedd:Flag of Saint Christopher-Nevis-Anguilla.svg|21px]] St Christopher-Nevis-Anguilla 1978
* {{baner|Saint Kitts a Nevis}} [[St Kitts a Nevis]] 1990-
* {{baner|Saint Lucia}} [[St Lucia]] 1962, 1970, 1978, 1994-
* {{baner|Saint Vincent a'r Grenadines}} [[St Vincent| St Vincent a'r Grenadines]] 1958, 1966–1978, 1994-
* {{baner|Gwlad Swazi}} [[Swaziland]] 1970-
* [[Delwedd:Flag of Tanganyika.svg|22px]] [[Tanganyika]]<sup>12</sup> 1962
* {{baner|Tanzania}} [[Tanzania]]<sup>12</sup> 1966–1982, 1990-
* {{baner|Tonga}} [[Tonga]] 1974, 1982, 1990-
* {{baner|Trinidad a Tobago}} [[Trinidad a Tobago]] 1934–1982, 1990-
* {{banergwlad|Tuvalu}} [[Tuvalu]] 1998-
* {{baner|Wganda}} [[Uganda]] 1954–1982, 1990-
* {{baner|Vanuatu}} Vanuatu 1982-
* {{baner|Ynys Manaw}} [[Ynys Manaw]] 1958-
* [[Delwedd:Flag of the Cayman Islands.svg|22px]] [[Ynysoedd Cayman]] 1978-
* {{baner|Ynysoedd Cook}} [[Ynysoedd Cook]] 1974–1978, 1986-
* {{baner|Falkland Islands}} [[Ynysoedd y Falklands]] 1982-
* [[Delwedd:Flag of Norfolk Island.svg|22px]] [[Ynys Norfolk]] 1986-
* {{baner|Ynysoedd Solomon}} [[Ynysoedd Solomon]] 1982, 1990-
* [[Delwedd:Flag of the Turks and Caicos Islands.svg|22px]] [[Ynysoedd Turks a Caicos]] 1978, 1998-
* [[Delwedd:Flag of the British Virgin Islands.svg|22px]] [[Ynysoedd Virgin Prydeinig]]
* {{baner|Yr Alban}} [[Yr Alban]] 1930–
* {{baner|Sambia}} Zambia<sup>10</sup> 1970–1982, 1990-
* {{baner|Zimbabwe}} Zimbabwe<sup>5,13</sup> 1982, 1990–2002
|}
''Nodiadau:''
<small>1: Gadawodd [[Aden]] a ailenwid yn [[De Arabia]] y [[Gymanwlad]] yn 1968.<br />
2: Cafodd Yr Arfordir Aur ei ail enwi yn [[Ghana]] ym 1962<br />
3: Cafodd [[Honduras Prydeinig]] ei ail enwi yn [[Belize]] yn 1973.<br />
4: Cafodd [[Ceylon]] ei ail eniw yn [[Sri Lanka]] yn 1972.<br />
5: Creodd [[De Rhodesia]] a [[Gogledd Rhodesia]] ffederasiwn gyda [[Nyasaland]] yn 1953 fel [[Rhodesia a Nyasaland]], parhaodd hyn tan 1963.<br />
6: Ymunodd [[Malaya]], [[North Borneo]], [[Sarawak]] a [[Singapore]] i greu ffederasiwn [[Malaysia]] yn 1963. Gadawodd Singapore y ffederasiwn yn 1965.<br />Gadawodd y gymanwlad pan roddwyn nôl i [[Tseina]] yn 1997.<br />
7: Ym 1930 cafwydd tîm o Ynys [[Iwerddon]] ac ym 1934 cafywd tîm oedd yn cynrychioli ''Iwerddon Rydd'' a [[Gogledd Iwerddon]]. Gadawodd [[Gweriniaeth Iwerddon]] y [[Gymanwlad]] yn 1949.<br />
8: Cafodd Guyana Brydeinig ei ail enwi yn Guyana ym 1966.<br />
9: Gadawodd y [[Gymanwlad]] ar ôl ail ymuno â [[China]] ym 1997.<br />
10: Cystadlodd [[Malawi]], [[Zambia]] a [[Zimbabwe]] fel rhan o Rhodesia and Nyasaland rhwng 1958-1962.<br />
11: Ymunodd â [[Canada|Chanada]] yn 1949.<br />
12: Ymunodd [[Zanzibar]] a [[Tanganyika]] i greu ffederasiwn [[Tanzania]] yn 1964.<br />
13: Gadawodd [[Zimbabwe]] y [[Gymanwlad]] yn 2003.<br /></small>
== Campau Gemau'r Gymanwlad ==
| 