Ikurrina: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
iaith eto |
Stefanik (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 5:
Bathwyd y gair 'Ikurriña' gan y ddau frawd [[Cenedlaetholdeb Basgaidd|cenedlaetholgar]], Luis a [[Sabin Arana]], a sefydlodd blaid genedlaethol yr EAJ-PNV ac a fathodd nifer helaeth o eiriau Basgeg.
Defnyddiwyd y gair Basgeg ''ikur'' ('arwydd' neu 'faner') ond golyga lawer mwy na hyn: baner cenedlaethol y Basgiaid. Yn hyn o beth mae'n debyg i'r ffordd y mae geiriaid generig am faner yn [[Catalwnia]], ''Senyera'' a baner Ynysoedd y Ffaroe, ''Merkið'' yn enwau ar faneri y gwledydd hynny. Roedd sillafiad gwreiddiol y brodyr Arana yn seiliedig ar dafodiaith talaith Baskaia, sef ''ikuŕiñ''. Mae'r gair yma bellach wedi ei safonni yn y Fasgeg gyfoes i ''ikurrin''. Yn y Fasgeg dynodir y fanod ar ddiwedd y gair gyda'r lythyren 'a'. Ystyr ikurrina felly, yw 'Y Faner'.<ref name=EuskaltzaindiaIkurrina />
==Dyluniad==
Llinell 24:
Caiff yr ikurrina ei chwifio ar draws swyddfeydd a phencadlysoedd yn Euskadi fel rheol gyda baner Sbaen a baner yr Undeb Ewropeaidd. Ym mis Gorffennnaf 2007 dyfarnodd Goruchaflys Sbaen yn erbyn apêl Llywodraeth Euskadi gan orfodi'r Llywodraeth i chwifio baner Sbaen o adeilad Pencadlys yr [http://www.ertzaintza.net/ Ertzaintza] (Heddlu'r Gymuned Fasgeg) ac adeiladau swyddogol eraill.
==Protocol yr Ikurrina==
Bu anghydfod ynghylch chwifio a ddefnyddio'r faner fel un swyddogol yn y dalaith Fasgeg, Nafar. Er fod Nafar yn un o saith talaith hanesyddol y Basgiaid ac i'r prifddinas, [[Iruna]] (Pamplona yn Sbaeneg) fod yn brifddinas y brenhinoedd Basgeg, fe geir yno hunaniaeth sy'n mynegi ei hun fel Nafaroaid yn hytrach na Basgwyr. Mae'r gymuned yma'n uniaethu'n gryfach gyda'r wladwriaeth Sbaeneg a'r iaith a'r diwylliant Sbaeneg tra'n eiddigeddus o'r rhyddid a geir ganddynt fel cymuned o fewn Sbaen. Yn yr un modd ag y mae gan tair sir Euskadi (y Gymuned Hunanlywodraethol Basg) yr hawl i godi a chadw ei threthi, gwelir yr un hawl gan gymuned Nafar.▼
Caiff rhuban ddu eich chlymu ar ganol y groes wen ar y faner i goffau Basgwyr a bu farw yn ymladd dros ryddid y wlad - boed yn Rhyfel Catref Sbaen (a welir yn aml fel rhyfel dros ymreolaeth Basgaidd gan sawl Basgwr) neu aelodau ETA gyfoes.
==Nafar==
▲Bu anghydfod ynghylch chwifio a ddefnyddio'r faner fel un swyddogol yn y dalaith Fasgeg, Nafar. Er
Yn 2003 yn dilyn mwyafrif llywodraethol gan bleidiau UPN a CDN, pasiodd Senedd Nafar Ddeddf Symbolau Senedd Foral Nafar ar reoli pa faneri caiff eu chwifio mewn swyddfeydd yr awdurod. Yn ôl y ddeddf hon dim ond baneri Nafar a Sbaen caiff eu chwifio tu allan i swyddfeydd ac adeiladau cyhoeddus ac ysgolion y dalaith. Gwaherddir (heblaw mewn achos o ymweliad swyddogol neu efeillio trefi) chwifio unrhyw faneri y tu allan i cynghorau trefol o fewn Nafar heblaw am faneri'r cyngor lleol, Nafar, Sbaen a'r Undeb Ewropeaidd. Yn ôl y ddeddf hon mae'r ikurrina wedi ei gwahardd ac fe all Senedd Nafar atal taliadau i gyngor tref sy'n chwifio'r faner.
Bu i rai gynghorau lleol y dalaith benderfynnu ond chwifio faner y cyngor lleol ac hepgor y baneri eraill fel protest. Daeth cynghorau eraill o gylch y gwaharddiad drwy chwifio'r ikurrina ger llaw y mast swyddogol, ar balconi yr adeilad swyddogol neu mewn lle amlwg. Byddant felly yn osgoi torri deddf symbolau gan mai cyfeirio at chwifio'r baneri ar fastiau'r dref gwna deddf 2003.
Yn dilyn llwyddiant cynghrair pro-Basgeg NaBai yn etholiadau i dref Atarrabia yn 2007 penderfynwyd codi'r ikurrina y tu allan i adeilad cyngor y dref. Bu protestiadau gyda'r blaid pro-Sbaenaidd, UPN. Bellach mae baner Nafar a'r ikurrina yn hedfan mewn parc ger neuadd y dref gan nad oes cyfeiriad i hyn yn y ddeddf.
==Gallery==
| |||