Ieithoedd Celtaidd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Rotlink (sgwrs | cyfraniadau) B fixing dead links |
Rotlink (sgwrs | cyfraniadau) B fixing dead links |
||
Llinell 11:
Mae'r '''ieithoedd Celtaidd''' yn tarddu o [[Proto-Gelteg|Broto-Gelteg]], neu "Gelteg Cyffredin", cangen o'r [[teulu ieithyddol]] [[Ieithoedd Indo-Ewropeaidd|Indo-Ewropeaidd]]. Defnyddiwyd y term "Celteg" gyntaf i ddisgrifio'r grŵp hwn o ieithoedd gan [[Edward Lhuyd]] ym 1707.<ref>Cunliffe, Barry W. 2003. The Celts: a very short introduction. tud.48</ref>
Siaredir yr ieithoedd Celtaidd yn bennaf ar ymylon gorllewin [[Ewrop]], yn enwedig yng [[Cymru|Nghymru]], [[yr Alban]], [[Iwerddon]], [[Llydaw]], [[Cernyw]] ac [[Ynys Manaw]], ac fe'u ceir ar [[Ynys Cape Breton]] yng Nghanada ac yng [[Y Wladfa|Ngwladfa Patagonia]] yn yr Ariannin. Gellir cael hyd i rai sy'n siarad yr ieithoedd mewn ardaloedd y bu siaradwyr ieithoedd Celtaidd yn ymfudo iddynt hefyd, fel yr Unol Daleithiau,<ref name="mla">[http://www.mla.org/map_data_states&mode=lang_tops&lang_id=636 "Language by State - Scottish Gaelic"] ar wefan ''Modern Language Association''. Adalwyd 27 Rhagfyr 2007</ref> Canada, Awstralia,<ref>[http://web.archive.org/web/20070621144459/http://www.omi.wa.gov.au/WAPeople%5CSect1%5CTable%201p04%20Aust.pdf "Languages Spoken At Home"] o wefan Llywodraeth Awstralia ''Office of Multicultural Interests''. Adalwyd 27 Rhagfyr 2007</ref> a Seland Newydd.<ref>[http://web.archive.org/web/20070927232047/http://www.stats.govt.nz/NR/rdonlyres/1C81F07B-28C6-4DDD-8EBA-80C592E8022A/0/20languagespokentotalresponse.xls Languages Spoken:Total Responses] o wefan Statistics New Zealand. Adalwyd 5 Awst 2008</ref> Yn yr ardaloedd hyn i gyd, gan leiafrif o bobl y siaredir yr ieithoedd Celtaidd, er bod ymdrechion i'w hadfywio. Y Gymraeg yw'r unig iaith nad yw [[UNESCO]] yn ei dosbarthu'n iaith mewn perygl.
Yn ystod y mileniwm cyntaf CC, fe siaredid yr ieithoedd Celtaidd ar draws Ewrop, ar yr Orynys Iberaidd, o lannau [[Môr Iwerydd]] a [[Môr y Gogledd]], drwy ddyffrynnoedd [[Rhein]] a [[Donwy]] hyd at y [[Môr Du]], [[Gorynys Uchaf y Balcanau]] ac yng Ngalatia yn [[Asia Leiaf]]. Aeth Gaeleg yr Alban i Ynys Cape Breton a'r Gymraeg i Batagonia yn ystod y cyfnodau modern. Câi ieithoedd Celtaidd, yn enwedig yr Wyddeleg, eu siarad yn Awstralia cyn y cyfuno ym 1901 ac maent yn cael eu defnyddio yna o hyd i ryw raddau.
Llinell 27:
! Iaith !! Enw brodorol !! Dosbarth !! Nifer o siaradwyr brodorol !! Nifer o bobl sydd wedi caffael un neu ragor o sgiliau yn yr iaith !! Prif wlad/wledydd ymhle y siaredir yr iaith !! [[Corff rheoli iaith|Rheolir gan/corff iaith]]
|-
| [[Cymraeg]] || ''Cymraeg'' || [[Ieithoedd Brythonaidd|Brythonaidd]] || Tua 315,000 sy'n ystyried eu hunain yn rhugl yn yr iaith<ref name="board">{{Cite web|url=http://linguistics.uoregon.edu/files/admin/file/Course_Documents/Survey_Methods/Survey%20Reports/Welsh%20Survey%20&%20Report%2004.pdf |title=2004 Welsh Language Use Survey: the report|format=PDF |date= |accessdate=5 June 2012|archiveurl=http://web.archive.org/web/20120427211017/http://linguistics.uoregon.edu/files/admin/file/Course_Documents/Survey_Methods/Survey%20Reports/Welsh%20Survey%20&%20Report%2004.pdf|archivedate=27 April 2012}}</ref> || Tua '''770,700''' (2004)<br>— [[Cymru]]: 611,000 o siaradwyr, tua 21.7% o boblogaeth Cymru (pob sgil)<br>— [[Lloegr]]: 150,000<ref>{{Cite web|author=United Nations High Commissioner for Refugees |url=http://www.unhcr.org/refworld/topic,463af2212,488f25df2,49749c8cc,0.html |title=Refworld | World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - United Kingdom : Welsh |publisher=UNHCR |date= |accessdate=2010-05-23}}</ref><br>— [[Talaith Chubut]], yr Ariannin: 5,000<ref name="WAG">{{cite web|title=Wales and Argentina|url=http://www.wales.com/en/content/cms/English/International_Links/Wales_and_the_World/Wales_and_Argentina/Wales_and_Argentina.aspx |publisher=[[Welsh Assembly Government]]|year=2008 |accessdate=23 January 2012 |work=Wales.com website }}</ref><br>— [[yr Unol Daleithiau]]: 2,500<ref>{{cite web|title=Table 1. Detailed Languages Spoken at Home and Ability to Speak English for the Population 5 Years and Over for the United States: 2006-2008 Release Date: April, 2010 |url=http://www.census.gov/hhes/socdemo/language/data/other/detailed-lang-tables.xls |format=xls |accessdate=2 January 2011 |publisher=[[United States Census Bureau]] |date=27 April 2010 }}</ref><br>— [[Canada]]: 2,200<ref>{{Cite web |title=2006 Census of Canada: Topic based tabulations: Various Languages Spoken (147), Age Groups (17A) and Sex (3) for the Population of Canada, Provinces, Territories, Census Metropolitan Areas and Census Agglomerations, 2006 Census - 20% Sample Data |url=http://www12.statcan.gc.ca:80/census-recensement/2006/dp-pd/tbt/Rp-eng.cfm?A=R&APATH=3&D1=0&D2=0&D3=0&D4=0&D5=0&D6=0&DETAIL=0&DIM=0&FL=A&FREE=0&GC=01&GID=837928&GK=1&GRP=1&LANG=E&O=D&PID=89189&PRID=0&PTYPE=88971%2C97154&S=0&SHOWALL=0&SUB=0&TABID=1&THEME=70&Temporal=2006&VID=0&VNAMEE=&VNAMEF= |accessdate=3 January 2011 |publisher=[[Statistics Canada]] |date=7 December 2010 }}</ref> || [[Cymru]];<br>[[Talaith Chubut|Chubut]] || — [[Comisiynydd yr Iaith Gymraeg]] ([[Meri Huws]])<br>— [[Llywodraeth Cymru]]<br>([[Bwrdd yr Iaith Gymraeg]] yn gynt)
|-
| [[Gwyddeleg]] || ''Gaeilge'' || [[Goidelig]] || 40,000–80,000<ref>{{cite web|url=http://archives.tcm.ie/irishexaminer/2004/11/24/story517225942.asp |title=| Irish Examiner |publisher=Archives.tcm.ie |date=2004-11-24 |accessdate=2011-08-19}}</ref><ref>{{Cite book|title=Linguistic Minorities in Multilingual Settings: Implications for Language Policies |last=Christina Bratt Paulston |publisher=J. Benjamins Pub. Co |page=81|isbn=1-55619-347-5}}</ref><ref>{{Cite book|title=Irish Writing in the Twentieth Century |last=Pierce |first=David |year=2000 |publisher=Cork University Press |page=1140|isbn=1-85918-208-9}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Ó hÉallaithe |first=Donncha |authorlink= |coauthors= |year=1999 |month= |title= |journal=Cuisle |volume= |issue= |pages= |url=}}</ref><br>In the Republic, 94,000 people use Irish daily outside the education system.<ref name="csoi2011">Central Statistics Office, 'Census 2011 - This is Ireland - see table 33a'[http://www.cso.ie/en/media/csoie/census/documents/census2011pdr/Pdf%208%20Tables.pdf www.cso.ie]</ref> || '''1,887,437'''<br>[[Gweriniaeth Iwerddon]]:<br>1,774,437<ref name=csoi2011/><br>[[y Deyrnas Unedig]]:<br>95,000<br>[[yr Unol Daleithiau]]:<br>18,000 || [[Iwerddon]] || [[Foras na Gaeilge]]
| |||