Lladin: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
didolnod Tsieineeg a Choreeg using AWB |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 6:
== Hanes ==
{{prif|Hanes Lladin}}
Mae Lladin yn aelod o
Er
=== Orgraff ===
{{prif|Wyddor Ladin}}
[[Delwedd:Hocgracili.jpg|thumb|250px|Cyflun o'r hen lawysgrifen Rhufeinig.]]
Er mwyn ysgrifennu yn Lladin, defnyddiai'r Rhufeiniaid yr [[Wyddor Ladin]], a darddodd o'r [[Hen Wyddor Italaidd]], a darddodd o'r [[yr Wyddor Roeg|Wyddor Roeg]] yn wreiddiol. Heddiw mae'r Wyddor Ladin yn bucheddu fel systemau ysgrifennu'r ieithoedd [[ieithoedd Romáwns|Romáwns]], [[ieithoedd Celtaidd|Celtaidd]], [[ieithoedd Germanaidd|Germanaidd]], rhai o'r [[ieithoedd Slafeg]] a rhan fwyaf o ieithoedd
Ni ddefnyddiai'r [[Rhufain hynafol|Rhufeiniaid hynafol]] atalnodi ac felly byddai frawddeg a ysgrifennwyd yn wreiddiol fel:
Llinell 31:
Fel arfer ni roddwyd bylchau rhwng geiriau mewn dogfenni ffurfiol.
===
Pan ledai'r [[yr Ymerodraeth Rufeinig|Ymerodraeth Rufeinig]] drwy [[Ewrop]] dechreuodd [[Lladin Llafar]] ddatblygu i mewn i dafodieithoedd gwahanol. Erbyn y [[9fed ganrif]] esblygasai [[Lladin Llafar]] i mewn i'r [[ieithoedd Romáwns]]. Am nifer o ganrifoedd yn ddiweddarach roedd yr Ieithoedd Romáwns yn ieithoedd llafar yn unig, gyda Lladin Clasurol yn cael ei defnyddio fel iaith ysgrifenedig o hyd. Er enghraifft
[[Eidaleg]] yw'r iaith fwyaf ceidwadol
Mae yna ychydig o eiriau Lladin yn [[Gymraeg]], yn enwedig geiriau crefyddol; ''llyfr, beibl, eglwys, credo
== Gramadeg ==
Llinell 44:
Mae Lladin yn [[iaith synthetig]] ac [[iaith ymasiadol|ymasiadol]] gyda lefelau uchel o [[gogwyddiad Lladin|ffurfdroad enwol]] a [[rhediad Lladin|berfol]]. Mae enwau yn [[gogwyddiad gramadegol|gogwyddo]] i mewn i 7 [[cyflwr gramadegol|cyflwr]]; [[cyflwr gwrthrychol|gwrthrychol]], [[cyflwr goddrychol|goddrychol]], [[cyflwr derbynniol|derbynniol]], [[cyflwr genidol|genidol]], [[cyflwr abladol|abladol]], [[cyflwr cyfarchol|cyfarchol]] a [[cyflwr cyfryngol|chyfryngol]] (gyda ffurfiau [[cyflwr lleol|lleol]] o rai enwau lleoedd yn [[Rhufain Hynafol]]); gyda phum [[gogwyddiad gramadegol|grŵp gogwyddiad]]. Mae [[berf]]au Lladin yn [[ffurfdroad|ffurfdroi]] yn ôl [[person gramadegol|person]], [[amser gramadegol|amser]] a [[modd gramadegol|modd]] gyda'r rhan fwyaf ohonynt yn cwympo i mewn i un o'r pedwar grŵp [[rhediad gramadegol|rhediad]]. Nid oes banodau gan Ladin ac felly ni wahaniaethir rhwng enwau pendant ac amhendant, er enghraifft fe ddefnyddir yr un gair i gynrychioli "y ferch" a "merch"; ''puella''.
Y gystrawen gyffrednol yw [[Goddrych Gwrthrych Berf]], ond mae'n newid yn aml ym [[barddoniaeth|marddoniaeth]] a [[rhyddiaith]] ar gyfer effaith neu bwyslais. Mae Lladin yn defnyddio rhagddodiaid ac fel arfer fe leolir ansoddeiriau ar ôl enwau. Yn aml fe ollyngir rhagenwau oherwydd fe ellir dadansoddi'r person o'r rhediad neu'r [[cenedl enwau|
== Brawddegau ==
* Veni, vidi, vici: ''
* Da mihi cerevisiam celeriter: ''Rhowch imi gwrw yn gyflym''.
|