Fersiwn yn ôl 16:57, 21 Mehefin 2007 golygu Anatiomaros (sgwrs \| cyfraniadau) Awto-batrolwyr 86,744 golygiad BDim crynodeb golygu ← Cymharer â'r fersiwn gynt		Fersiwn yn ôl 19:59, 23 Mehefin 2007 golygu dadwneud Llygadebrill (sgwrs \| cyfraniadau) Gweinyddwyr 4,604 golygiad BDim crynodeb golygu Cymharer â'r fersiwn dilynol →
Llinell 5: Credir i Fathafarn gael ei sefydlu fel prif lys Powys ar ôl i [[Pengwern\|Bengwern]] gael ei chipio gan y brenin [[Offa, brenin Mercia\|Offa]] o [[Mercia\|Fercia]] yn y [[7fed ganrif]], digwyddiad a goffeir yn y cerddi enwog sy'n rhan o'r cylch sy'n adnabyddus dan yr enw '[[Canu Llywarch Hen]]'. Mae Mathafarn yn gorwedd 7 milltir yn unig o [[Clawdd Offa\|Glawdd Offa]]. Cyfeirir at Fathrafal ym [[Brut y Tywysogion\|Mrut y Tywysogion]] am y flwyddyn [[1212]]. Roedd yr arglwydd [[Normaniaid\|Normanaidd]] lleol [[Robert Vieuxpont]] wedi codi [[castell mwnt a beili]] ar gongl safle'r hen lys. Arweiniodd [[Llywelyn Fawr]] gyrch yn ei erbyn. Ni ~~llwyddwyd i~~lwyddwyd ddinistrio'r castell ond cafodd ei ddifetha'n fwriadol wedyn ar orchymyn y brenin [[John o Loegr]], a ofnai iddo syrthio i ddwylo'r [[Cymry]]. Ar ôl hynny symudodd y tywysog [[Gwenwynwyn ab Owain]] o Bowys, ~~deilaid~~deiliad John, ei brif lys o Fathrafal i'r Trallwng. Cedwir yr enw 'Mathrafal' ar fferm fawr fymryn i'r gogledd o'r safle. Ceir yn ogystal y llecyn 'Ffridd Mathrafal' tua milltir i'r gorllewin, ar lethr bryn a goronir gan hen [[bryngaer\|fryngaer]]. Ceir sawl cyfeiriad at Fathrafal yng ngwaith beirdd Cymraeg yr Oesoedd Canol, yn arbennig [[Beirdd y Tywysogion]]. Roedd y bardd enwog [[Cynddelw Brydydd Mawr]] yn gyfarwydd â Mathrafal a'i lys. Yn wir mae'n ~~etihaf~~eithaf posibl ei fod yn trigo yno neu yn y cylch. ===Ffynonellau===

Mathrafal: Gwahaniaeth rhwng fersiynau