Akhenaten: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 61 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q81794 (translate me) |
Awdurdod |
||
Llinell 2:
[[Delwedd:Aten disk.jpg|bawd|de|200px|de|Akhenaten, Nefertiti a'u merched yn addoli'r Aten]]
Roedd '''Akhenaten''' (yn golygu ''Ysbryd effeithiol yr [[Aten]]''), enw gwreiddiol '''Amenhotep IV''', yn frenin [[Yr Hen Aifft]] o'r [[18fed Brenhinllin]]. Nid yw dyddiadau ei deyrnasiad yn hollol sicr, ond awgrymwyd [[1353 CC]]-[[1336 CC]] neu [[1351 CC]] - [[1334 CC]].
Ganed Akhenaten yn fab ieuengaf i'r brenin [[Amenhotep III]] a'i Brif Wraig, [[Tiye]]. Nid ef oedd wedi ei fwriadu i ddilyn ei dad ar yr orsedd, ond bu farw ei frawd Thutmose yn ieuanc a daeth Akhenaten i'r orsedd fel Amenhotep IV . Yn y bedwerydd flwyddyn o'i deyrnasiad, dechreuodd grefydd newydd, addoliad yr [[Aten]], yr haul, fel prif dduw, ac yn fuan fel unig dduw. Newidiodd ei enw o "Amenhotep" ("Mae Amun yn fodlon") i Akhenaten. Yn ei bumed flwyddyn, creodd brifddinas newydd, [[Akhetaten]] ("Gorwel yr Aten"), ar y safle a adwaenir yn awr fel [[Amarna]].
Prif wraig Akhenaten oedd [[Nefertiti]], sy'n enwog oherwydd y cerflun ohoni sy'n awr yn Amgueddfa [[Berlin]]. Un o'i wragedd eraill oedd [[Kiya]]). Cafodd chwe merch gan Nefertiti, ac mae llawer o gerfluniau'r cyfnod yn eu dangos fel teulu. Awgrymwyd hefyd fod y ddau frenin a'i dilynodd, [[Smenkhkare]] ac wedyn [[Tutankhamun]], yn feibion iddo gan wragedd eraill, ond nid oes sicrwydd o hyn.
Yn dilyn marwolaeth Akhenaten, symudodd y llys o [[Akhetaten]] gan adael y ddinas i adfeilio. Yn fuan yn nheyrnasiad [[Tutankhamun]] adferwyd y grefydd draddodiadol.
{{Hiero|Akhenaten|<hiero><-i-t:n:ra-G25-x:n-></hiero>|trans=Nfrw Jtn Nfr.t jty<br /> ''' Prydferthwch Aten, mae'r Un Prydferth wedi dod ''' |align=center|époque=ne}}
Llinell 20:
[[Categori:Brenhinoedd a breninesau'r Hen Aifft]]
{{Authority control}}
| |||