Y Gymanwlad: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Newid enwau gwledydd (dolenni) hyd at De Affrica using AWB |
B newid hen enw, replaced: Antigua a Barbuda → Antigwa a Barbiwda, Belize → Belîs, Brunei → Brwnei, Burma → Myanmar, Guinea → Gini, Gwlad Swazi → Gwlad Swasi, Kenya → Cenia, Kiribati → Ciribati, Mauritius → using AWB |
||
Llinell 9:
Olynydd yr [[Ymerodraeth Brydeinig]] yw'r Gymanwlad. Dechrau ffurfiol y Gymanwlad oedd y Cynadleddau Imperialaidd tua diwedd y 1920au, sef cynadleddau o Brif Weinindogion Prydain a'i (chyn)wladfeydd. Yn y cynadleddau hyn fe gydnabyddwyd annibyniaeth gwladfeydd a oedd yn rheoli eu hunain. Fe gydnabyddwyd perthynas gyfartal gwledydd y Gymanwlad yn fffurfiol yn [[Statud Westminster]] ym [[1931]].
Wedi'r ail ryfel byd roedd yr Ymerodraeth Brydeinig yn datgymalu o dipyn i beth. Roedd nifer cynyddol y cyn wladfeydd yn ennill eu hannibyniaeth yn rhannol oherwydd twf mudiadu dros annibyniaeth (fel ag yn yr [[India]] o dan ddylanwad [[Mohandas Gandhi]]) ac yn rhannol oherwydd bod llywodraeth Prydain o dan straen cyllidol wedi'r [[Ail Ryfel Byd]]. Fe ymunodd pob gwladfa flaenorol heblaw am ambell wlad tebyg i
Gall pa wlad bynnag sy'n cydnabod amcanion y Gymanwlad ymuno, ond fel arfer mae'n rhaid bod cysylltiad cyfansoddiadol rhwng yr aelod â'r DU neu unrhwy aelod arall y Gymanwlad. Gan hynny, mae rhai gwledydd y [[Môr Tawel]] yn aelodau yn sgil eu cyn rwymau ag [[Awstralia]]. Mae [[Namibia]] yn aelod oherwydd iddi gael ei rheoli gan [[De Affrica]] o [[1920]] hyd at [[1990]], sef blwyddyn ei hannibyniaeth. Ymunodd [[Camerŵn]] ym [[1995]] serch nad ond rhan fechan o'r wlad oedd wedi ei weinyddu gan Brydain. Yn eithriad nad oedd i osod cynsail cafodd [[Mosambic]] ymuno er nad oedd eriod wedi ei reoli gan Brydain nag unrhyw aelod arall y Gymanwlad.
Llinell 45:
* [[Saint Lucia]] ([[1979]])
* [[Saint Vincent a'r Grenadines]] ([[1979]])
* [[
* [[
* [[Saint Kitts a Nevis]] ([[1983]])
Llinell 54:
'''[[Affrica]]'''
* [[De Affrica]] ([[1931]]; gadawodd ym [[1961]] ond ail-ymunodd ym [[1994]])
* <
* [[Ghana]] ([[1957]])
* [[Nigeria]] ([[1960]]; gwaharddwyd ym [[1995]] ond ail-ymunodd ym [[1999]])
* [[Sierra Leone]] ([[1961]])
* [[
* [[
* [[
* [[Malawi]] ([[1964]])
* [[
* [[Botswana]] ([[1966]])
* [[Lesotho]] ([[1966]])
* [[
* [[Gwlad
* [[Seychelles]] ([[1976]])
* [[Namibia]] ([[1990]])
Llinell 75:
* [[India]] ([[1947]])
* [[Pacistan]] ([[1947]]; gadawodd ym [[1972]] ond ail-ymunodd ym [[1989]])
* [[Sri
* [[Malaysia]] ([[1957]])
* [[
* [[Bangladesh]] ([[1972]])
* [[Maldives]] ([[1982]])
* [[
'''[[Oceania]]'''
Llinell 88:
* [[Tonga]] ([[1970]])
* [[Ffiji]] ([[1970]]; gadawodd ym [[1987]] ond ail-ymunodd ym [[1997]])
* [[Papua New
* [[Ynysoedd Solomon]] ([[1978]])
* [[
* [[Tuvalu]] ([[1978]])
* [[
* [[
Aelodau gwaharddedig ar hyn o bryd:
Llinell 100:
Cyn aelodau:
* [[Iwerddon]] - gadawodd ym [[1949]]
* [[
* [[Y Gambia]] - gadawodd ym [[2013]]
| |||