Santes Dwynwen: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Awdurdod
Dim crynodeb golygu
Llinell 3:
 
==Hanes a thraddodiad==
Cysylltir Dwynwen ag [[Ynys Môn]] a rhoddodd ei henw i eglwys ar [[Ynys Llanddwyn]] (ger [[Rhosyr]], [[Niwbwrch]]) ac yn hen blwyf [[Porthddwyn]]. Ceir eglwysi cysegredig iddi ym [[Morgannwg]] yn ogystal aâ St ''Adhwynn'', Advent, Cernyw.
[[File:Advent church.jpg|bawd|Eglwys ''Sen Adhwynn'' (Saesneg: ''St Adwenna'') ym mhentref Advent, Cernyw.]]
 
Yn ôl y chwedl, roedd Dwynwen mewn cariad â [[Maelon|Maelon Dafodrill]] ond roedd ei thad am iddi briodi tywysog arall. Yn ei gynddaredd, treisiodd Maelon hi. FfoddFfôdd i'r goedwig lle y gweddïodd ar i Dduw ei ryddhaurhyddhau o'i chariad at Maelon; wedi iddi syrthio i gysgu, ymddangosodd angel yn cario sudd melys a fyddai'n dileu yr holl atgofion oedd ganddi o Faelon ac i'w droi yn ddarn o rew. Yna, rhoddodd yr angel dri dymuniad iddi. Yn gyntaf, gofynnodd am i Maelon gael ei ddadmer. Yn ail gofynnodd i Dduw ateb gweddiaugweddîau y gwir gariadon a oedd yn gofyn iddi am atebion ac yn drydydd gofynnodd am beidio aâ phriodi byth. Ar ôl i'w dymuniadau cael eu gwireddu, penderfynnodd Dwynwen wasanaethu ac ymdynghedu i Dduw weddill ei hoes. Aeth i fyw ar Ynys Llanddwyn ger traeth Niwbwch tan ei marwolaeth yn OC 460.
[[File:The Ruined Church, Lighthouse and Main Cross on Llanddwyn - geograph.org.uk - 255301.jpg|bawd|chwith|Adfeilion Eglwys Llanddwyn a'r [[Croes Geltaidd|Groes Geltaidd]].]]
Yn ôl y tair gweddi LadinLladin a ychwanegwyd at Lyfr Offeren Bangor yn 1494, cerddodd Dwynwen yr holl ffordd dros fôr [[Iwerydd]] rhag llid [[Maelgwn Gwynedd]]. Yn llawysgrifau [[Iolo Morganwg]] ceir fersiwn wahanol, sef y fersiwn uchod. Ym marddoniaeth [[Dafydd Trefor]] (c.1460 - 1528) disgrifir cleifion yn cael eu hiachauhiacháu gerllaw ei ffynnon a'i chapel.
 
==Dafydd ap Gwilym==
Saif adfeilion eglwys Dwynwen hyd heddiw ar ynys Llanddwyn. Yn ystod y 14eg ganrif gwelodd y bardd Dafydd ap Gwilym ddelw aur o Dwynwen y tu mewn i'r eglwys. ynYn ddewr (neu'n ddigywilydd) gofynodd iddi fod yn llatai rhyngddo a Morfudd, y ferch ya dymunaiddymunai ei hennill. Gwnaeth hyn, er fod Morfudd eisoes yn briod!.
 
==Cyfeiriadau==