Cosofo: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

[[Delwedd:Europe-Republic of Kosovo.svg|bawd|270px|KosovoCosofo]]

[[Gwlad]] yn y [[Balcanau]] yn ne-ddwyrain [[Ewrop]] yw '''KosovoCosofo'''<ref>Griffiths, ([[Albaneg]]Bruce a Jones, Dafydd Glyn. ''Kosovë''/''Kosova'', [[SerbegGeiriadur yr Academi]] ''Косово и(Caerdydd, Метохија''Gwasg /Prifysgol ''KosovoCymru, i1995 Metohija''[argraffiad 2006]), (hefydt. '''Cosofo'''1718 [787: Kosovo].</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/cymru/tramor/straeon/g-iwg.shtml BBC Cymru'r Byd]</ref> ([[Albaneg]] ''Kosovë''/''Kosova'', [[Serbeg]] ''Косово и Метохија'' / ''Kosovo i Metohija''). Hyd [[17 Chwefror]] [[2008]] bu'n dalaith yn ne [[Serbia]] ac, fel Serbia ei hun, roedd yn rhan o'r hen [[Iwgoslafia]]. Ar ôl gwrthdaro chwerw rhwng [[Serbiaid]] ac [[Albaniaid]] yn y [[1990au]] a achoswyd gan densiynau ethnig, mae'r dalaith yn cael ei gweinyddu gan [[y Cenhedloedd Unedig]] drwy UNMIK (''United Nations Interim Administration Mission in Kosovo'') ers diwedd [[Rhyfel KosovoCosofo]] ([[1999]]). Ar 17 Chwefror 2008, cyhoeddodd llywodraeth Albanaidd y dalaith [[annibyniaeth]], ond mae Serbiaid lleol (tua 10% o'r boblogaeth) yn gwrthod hynny.<ref>[http://uk.news.yahoo.com/rtrs/20080217/tts-uk-kosovo-serbia-cff01a2_7.html Reuters/Yahoo: Kosovo yn datgan annibyniaeth]</ref>

Mae mwyafrif y boblogaeth, tua 90%, yn Albaniaid. Mae canran yr Albaniaid wedi codi yn sgil Rhyfel KosovoCosofo. Mae mwyafrif yr Albaniaid yn [[Islam|Fwslemiaid]], er bod nifer ohonyn nhw'n [[Eglwys Gatholig|Babyddion]] neu aelodau o'r [[Eglwys Uniongred Ddwyreiniol|Eglwys Uniongred]]. Mae'r Serbiaid yn gyffredinol yn Uniongredwyr.

Yn ôl penderfyniad rhif 1244 [[Cyngor Diogelwch y Cenhedloedd Unedig]], sefydlwyd gweinyddiaeth dros dro ynyng KosovoNghosofo o dan arweinyddiaeth y Cenhedloedd Unedig i weinyddu'r dalaith, hybu hunanlywodraeth, cynorthwyo penderfyniad am statws dyfodol KosovoCosofo, cynnal cyfraith a threfn, hybu hawliau dynol a helpu ffoaduriaid i ddychwelyd. Pennaeth yr UNMIK yw Cynrychiolydd Arbennig [[Ysgrifennydd Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig]], [[Joachim Rücker]]. Y cyn-benaethiaid yw [[Bernard Kouchner]] (Gorffennaf 1999 tan Ionawr 2001), [[Hans Haekkerup]] (Chwefror 2001 tan Rhagfyr 2001), [[Michael Steiner]] (Ionawr 2002 tan Gorffennaf 2003) [[Harri Holkeri]] (Awst 2003 tan Mehefin 2004), a [[Søren Jessen-Petersen]] (2004 tan Mehefin 2006).

Yn ôl cytundeb Rambouillet (Mawrth 1999), buasai KosovoCosofo wedi hunanlywodraeth er iddi aros yn rhan o Serbia. Buasai Serbia wedi cytuno i gynnal etholiadau rhydd ac i adeiladu llywodraeth a system cyfreithiol teg. Gwrthododd Serbia llofnodi'r cytundeb, gan arwain at ymosodiadau gan awyrennau NATO yn ystod Mawrth-Mehefin 1999. O 2001 ymlaen, mae UNMIK wedi bod yn trosglwyddo pwerau i sefydliadau hunanlywodraethol KosovoCosofo. Cynhaliwyd etholiadau ar gyfer Cynulliad KosovoCosofo ym mis Tachwedd 2001, a enillwyd gan Gynghrair Democrataidd KosovoCosofo (LDK). Daeth [[Ibrahim Rugova]], oedd wedi arwain gwrthwynebiad i reolaeth Serbia yn ystod y 1990au, yn arlywydd, a Bajram Rexhepi (Plaid DdemoncrataiddDdemocrataidd KosovoCosofo) yn brif weinidog.

Yr arlywydd presennol yw [[Behgjet Pacolli]] sy'n Annibynnwr. Yr arlywydd o 2006 hyd 2010 oedd [[Fatmir Sejdiu]], arweinydd Cynghrair Democrataidd KosovoCosofo. Bu farw ei flaenorydd, [[Ibrahim Rugova]], ym mis Ionawr [[2006]]. Y prif weinidog yw Agim Çeku, cyn-gadlywydd yn [[y Fyddin dros Ryddhâd KosovoCosofo]] (KLA). Ar 17 Chwefror 2008, cyhoeddodd yr arlywydd a'r prif weinidog ill dau annibyniaeth lwyr oddiwrth Serbia yn dilyn pleidlais yn senedd KosovoCosofo.