Yr Almaen: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B newid hen enw, replaced: Kazakstan → Casachstan, Wcráin → Wcrain using AWB |
Cywiriadau iaith |
||
Llinell 53:
'''Gweriniaeth Ffederal yr Almaen''' neu'r '''Almaen''' ([[Almaeneg]]: ''Bundesrepublik Deutschland'' {{Sain|De-Deutschland.ogg|ynganiad Almaeneg}}). Gweriniaeth ffederal yng nghanol [[Ewrop]] yw'r Almaen. Mae'n ffinio â [[Môr y Gogledd]], [[Denmarc]], a'r [[Y Môr Baltig|Môr Baltig]] (Almaeneg: ''Ostsee'', sef Môr y Dwyrain) yn y gogledd, [[Gweriniaeth Tsiec]] a [[Gwlad Pwyl]] yn y dwyrain, [[y Swistir]] ac [[Awstria]] yn y de, a [[Ffrainc]], [[Lwcsembwrg]], [[Gwlad Belg]] a'r [[Yr Iseldiroedd|Iseldiroedd]] yn y gorllewin. [[Berlin]] yw'r [[prif ddinas|brifddinas]].
Ni chafwyd chwyldro
== Hanes ==
{{prif|Hanes yr Almaen}}
Y cofnod cyntaf a geir o hanes yr Almaen yw am nifer o lwythau
Sefydlwyd [[yr Ymerodraeth Lân Rufeinig]] yn y [[9fed ganrif]], a pharhaodd hyd [[1806]]. Yr Almaen oedd cnewyllyn yr ymerodraeth, er ei bod ar adegau yn cynnwys [[Awstria]], [[Slovenia]], [[Gweriniaeth Tsiec]], gorllewin [[Gwlad Pwyl]], [[yr Iseldiroedd]], dwyrain [[Ffrainc]], [[y Swistir]] a rhan o ogledd [[yr Eidal]]. Collwyd llawer o'r tiriogaethau hyn erbyn canol y [[16eg ganrif]], a daeth i'w galw yn "Ymerodraeth Lân Rufeinig y Genedl
Rhwng [[1618]] a [[1648]], effeithiwyd yn fawr ar yr Almaen gan frwydrau'r [[Rhyfel Deng Mlynedd ar Hugain]]. Dechreuodd y rhyfel fel anghydfod crefyddol rhwng y [[Protestaniaeth|Protestaniaid]] a'r [[Eglwys Gatholig|Catholigion]] o fewn yr [[Ymerodraeth Lân Rufeinig]]. Yn raddol, tynnwyd y rhan fwyaf o wledydd Ewrop i mewn i'r ymladd, llawer ohonynt am resymau nad oedd yn gysylltiedig â chrefydd. Ymladdwyd y rhan fwyaf o'r brwydrau yng nghanolbarth Ewrop, yn enwedig yr Almaen. Gwneid llawer o ddefnydd o fyddinoedd o [[hurfilwyr]], ac anrheithiwyd tiriogaethau eang ganddynt. Credir i boblogaeth y gwladwriaethau
Ffurfiwyd y [[Conffederasiwn
Sefydlwyd [[Gweriniaeth Weimar]] yn [[1919]], ond dilynwyd y rhyfel gan gyni mawr, a wnaed yn waeth gan y teimlad gan ran o'r boblogaeth o ddarostyngiad cenedlaethol oherwydd [[Cytundeb Versailles]]. Yn [[1933]] daeth [[Adolf Hitler]] yn Ganghellor. Daeth diwedd ar Weriniaeth Weimar a dechreuodd [[y Drydedd Reich]]. Arweiniodd hyn at [[yr Ail Ryfel Byd]] [[1939]] - [[1945]]. Wedi i'r Almaen gael ei gorchfygu, rhannwyd y wlad yn ddwy, [[Gorllewin yr Almaen]] a [[Dwyrain yr Almaen]]. Parhaodd hyn hyd [[1990]], pan adunwyd y wlad.
Llinell 87:
[[Delwedd:Germany demography.png|ewin bawd|Poblogaeth yr Almaen 1961–2003 (Cyn 1990, poblogaeth Gorllewin a Dwyrain yr Almaen wedi eu cyfuno).]]
Gyda phoblogaeth o tua 82,220,000, yr Almaen yw'r wlad fwyaf o ran poblogaeth sy'n gyfan gwbl o fewn [[Ewrop]], a'r 14eg fwyaf poblog yn y byd. O'r rhain, mae tua 16 miliwn heb fod o dras
Gelwir pedwar grŵp o bobl yn "lleiafrifoedd cenedlaethol", y [[Denmarc|Daniaid]], [[Frisia]]id, [[Roma]] a [[Sinti]], a'r [[Sorbiaid]]. Wedi'r [[Ail Ryfel Byd]], symudodd tua 14 miliwn o Almaenwyr ethnig i'r Almaen o Ddwyrain Ewrop, ac ers y [[1960au]] bu mewnfudo Almaenwyr ethnig o [[Casachstan]], [[Rwsia]] a'r [[Wcrain]]. Er i'r rhan fwyaf o [[Iddewon]] yr Almaen gael eu llofruddio yn [[yr Holocost]], mae'r niferoedd wedi cynyddu yn ddiweddar, gyda thros 200,000 wedi ymfudo i'r Almaen o Ddwyrain Ewrop ers [[1991]].
|