Diffyg ar y lleuad: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
categori
manion
Llinell 5:
|[[File:Lunar eclipse October 8 2014 California Alfredo Garcia Jr mideclipse.JPG|160px]]<br />8 Hydref 2014
|}
Pan fo'r [[Lleuad]] yn union y tu ôl i'r [[Y Ddaear|Ddaear]], mae'r Ddaear yn atal [[Goleuni|golau]]'r [[Yr Haul|Haul]] rhag ei chyrraedd ac felly ceir cysgod drosti; gelwir hyn yn '''ddiffyg ar y Lleuad''' neu '''ddiffyg ar y Lloer'''.<ref>[http://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?Diffyg ar y lleuad Geiriadur Prifysgol Cymru;] adalwyd 27 Mawrth 2015</ref><ref>[https://books.google.co.uk/books? Llyfrau Gwgl;] adalwyd 27 Mawrth</ref> Ceir dau fath o ddiffyg: llawn a rhannol.
 
Dim ond pan fo'r Haul, y Ddaear a'r Lleuad mewn llinell syth y ceir diffyg llawn a dim ond pan fo'r lleuad yn llawn y gall hyn ddigwydd. Ceir hefyd diffyg rhannol ar y lleuad.
 
Yn wahanol i [[diffyg ar yr Haul|ddiffyg ar yr Haul]], a ellir ei weld yn unig o un rhan daearyddol o'r Ddaear, gellir gweld diffyg ar y lleuad o unryw ran o'r Ddaear sydd mewn [[nos]]. Gwahaniaeth arall yw fod diffyg ar y Lleuad yn para am oriau, eithr nid yw diffyg ar yr Haul yn para mwy nag ychydig funudau. Y rheswm dros hyn yw fod cysgod y Lleuad yn llawer iawn llai. Yn ogystal â hyn mae'n gwbwl saffddiogel edrych ar ddiffyg ar y Lleuad heb unrhyw ffitrauffiltrau, rhag y [[Pelydr|pelydrau]] sy'n niweidiol i'r llygaid.
 
Bydd y diffyg llawn nesaf, a fydd i'w weld o Ewrop, ar 16 Medi 2016 ac yna 11 Chwefror 2017. Yn flynyddol ceir rhwng dau a phum diffyg rhannol ar y lleuad.
Llinell 20:
 
==Chwedloniaeth==
Mae sawl diwylliant, dros y canrifoedd, wedi gweld tebygrwydd rhwng y cysgod yn symud dros y Lleuad ag anifail yn ei bwyta. Yn yr [[yr Hen Aifft]], [[mochyn|hwch]] oedd yr anifail ac yn ôl traddodiad y [[Maya]], [[jagiwar]] ydoedd. Yn nhraddodiad [[Tsieina]], [[llyffant]] teircoes oedd yn bwyta'r lloer a'r [[diafol]] mewn diwylliannau eraill a ellid ei erlid drwy daflu cerrig a rhegfeydd ato - ac, wrth gwrs, roedd hyn yn gweithio pob tro!.<ref>{{cite book
|last=Littmann |first=Mark
|last2=Espenak |first2=Fred
Llinell 27:
|date=2008 |title=''Totality Eclipses of the Sun'' |url=https://books.google.com/books?id=UOnH01tv078C&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false |location=Efrog Newydd |publisher=Oxford University Press |chapter=Pennod 4: ''Eclipses in Mythology'' |isbn=978-0-19-953209-4 |accessdate=17 Rhagfyr 2014 }}</ref>
 
Ym [[Mecsico]], credent bod eclipsdiffygdiffyg yr Haul a'r Lleuad yn digwydd pan oedd yr Haul a’r Lleuad yn cweryla; ar y llaw arall, credai pobl [[Tahiti]] mai syrthio mewn cariad oedd yr Haul a’r Lleuad ar yr adegau yma.
 
== Gweler hefyd ==