Beowulf: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Ailenwi rhannau o Swydd Efrog ayb using AWB |
ailwampio |
||
Llinell 1:
{{italic title}}
[[Delwedd:Beowulf.firstpage.jpeg|250px|de|bawd|Tudalen gyntaf llawysgrif ''Beowulf'']]
Cerdd arwrol [[Hen Saesneg]] (
Mae'n dechrau trwy ddisgrifio cynhebrwng Scyld Scefing, un o arwyr mawr y Daniaid, cyn fynd ymlaen adrodd hanes yr arwr Beowulf yn ymladd yr anghenfil Grendel gan ei ladd. Mae mam Grendel wedyn yn ymosod arno ac mae Beowulf yn ei lladd hithau. Aiff adre'n arwrol ac yn fuddugoliaethus i Geatland yn [[Sweden]]. Ar ôl hanner can mlynedd, mae'n ymladd draig ac yn ei lladd ond caiff ei glwyfo'n angheuol wrth wneud hynny a chaiff ei gladdu gan ei gyfeillion yng ngolwg y môr.▼
==Hanes testunol==
Cedwir testun ''Beowulf'' mewn [[llawysgrif]] sy'n dyddio o tua dechrau'r 11eg ganrif, ond credir gan mwyafrif o feirniadau i'r gerdd gyrraedd ei ffurf bresennol rhywbryd cyn hynny. Dichon fod hyn yn ddiwedd proses o drosglwyddo ar lafar ond ni ellir gwybod hyn i sicrwydd.
Er mai Beowulf yw prif cymeriad y gerdd, mae hi hefyd yn cynnwys nifer o ffigyrau a straeon eraill. Mae llawer o gymeriadau a llwythi sydd yn y gerdd hefyd i'w canfod mewn llenyddiaeth Sgandinafaidd e.e. Healfdene, Hroðgar, Halga, Hroðulf, Eadgils ac Ohthere), y llwythi Scyldings, Scylfings a'r Wulfings a rhai digwyddiadau megis y Frwydr ar Rew Llyn Vänern.<ref>{{eicon en}} {{Dyf llyfr |olaf= Shippey |cyntaf= T. A. |teitl= "Wicked Queens and Cousin Strategies in Beowulf and Elsewhere, Notes and Bibliography". In the Heroic Age |cyhoeddwr= In the Heroic Age |blwyddyn= 2001}}</ref>▼
Fe'i hystyrir yn un o'r cerddi Hen Saesneg pwysicaf. Cyfansoddwyd y gerdd gan feirdd anhysbys yn [[East Anglia]], [[Lloegr]] o bosibl, gan gyrraedd ei ffurf bresennol rywbryd rhwng y 7fed a'r 10fed ganrif OC, ond fe'i lleolir yng nghymdeithas arwrol [[Llychlyn]] fel yr oedd hi cyn i'r Eingl-Saeson groesi'r môr. Y gred gyffredinol yw fod rhai o'r cymeriadau sydd yn y gerdd (e.e. y Brenin Hroðgar a'r Scyldings) yn bobl go-iawn, o gig a gwaed a oedd yn trigo yn y gwledydd Sgandinafaidd yn y 6ed ganrif.<ref>{{Dyf gwe |url=http://www.carlaz.com/phd/cea_phd_chap4.pdf |teitl=Formation and Resolution of Ideological Contrast in the Early History of Scandinavia (Ph.D. thesis) |awdur=Carl Edlund Anderson |dyddiad=1999 |gwaith= |cyhoeddwr=Prifysgol Caergrawnt |dyddiadcyrchiad=29 Chwefror 2012 |iaith=Saesneg |dyddiadcyrchiad=12/03/2012}}</ref>
==
▲Mae'n dechrau trwy ddisgrifio cynhebrwng Scyld Scefing, un o arwyr mawr y Daniaid, cyn fynd ymlaen adrodd hanes yr arwr Beowulf yn ymladd yr anghenfil Grendel gan ei ladd. Mae mam Grendel wedyn yn ymosod arno ac mae Beowulf yn ei lladd hithau. Aiff adre'n arwrol ac yn fuddugoliaethus i Geatland yn [[Sweden]]. Ar ôl hanner can mlynedd, mae'n ymladd draig ac yn ei lladd ond caiff ei glwyfo'n angheuol wrth wneud hynny a chaiff ei gladdu gan ei gyfeillion yng ngolwg y môr.
Cafodd ei gwneud yn [[Beowulf (ffilm 2007)|ffilm]] yn 2007, gyda brodorion ynys Prydain ([[y Brythoniaid]]) yn siarad Saesneg gydag acen Gymraeg.▼
▲Er mai Beowulf yw prif cymeriad y gerdd, mae hi hefyd yn cynnwys nifer o ffigyrau a straeon eraill. Mae llawer o gymeriadau a llwythi sydd yn y gerdd hefyd i'w canfod mewn llenyddiaeth Sgandinafaidd e.e. Healfdene, Hroðgar, Halga, Hroðulf, Eadgils ac Ohthere), y llwythi Scyldings, Scylfings a'r Wulfings a rhai digwyddiadau megis y Frwydr ar Rew Llyn Vänern.<ref>{{eicon en}} {{Dyf llyfr |olaf= Shippey |cyntaf= T. A. |teitl= "Wicked Queens and Cousin Strategies in Beowulf and Elsewhere, Notes and Bibliography". In the Heroic Age |cyhoeddwr= In the Heroic Age |blwyddyn= 2001}}</ref>
==Llyfryddiaeth==
Llinell 21:
*Friedrich Klaeber (gol.), ''Klaeber's Beowulf'' (2008; 4ydd argraffiad)
==Ffilm==
▲Cafodd ei gwneud yn [[Beowulf (ffilm 2007)|ffilm]] yn 2007, gyda brodorion ynys Prydain ([[y Brythoniaid]]) yn siarad Saesneg gydag acen Gymraeg.
==Cyfeiriadau==
Llinell 29 ⟶ 32:
[[Categori:Barddoniaeth Saesneg]]
[[Categori:
[[Categori:
[[Categori:Llenyddiaeth Seisnig yr Oesoedd Canol]]
[[Categori:Mytholeg]]
{{eginyn llenyddiaeth}}
| |||