Penrhyn Gŵyr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Efrog, egin i'r gwaelod a ballu
manion iaith
Llinell 2:
:''Gweler hefyd [[Gŵyr]] a [[Penrhyn (gwahaniaethu)]]''.
 
Mae '''Penrhyn Gŵyr''' yn [[Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol]] rhwng [[Bae Abertawe]] a [[Bae Caerfyrddin]], ym [[Morgannwg]], [[Cymru]]; mae wedi'i ddynodi'n [[Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol]]. Gan fod y creigiau o [[Carreg Galch|gerrig calch]] mae nifer o gilfachau ac ogofeydd[[ogof]]eydd yno. Yma mae [[Ogof Paviland]], lle darganfuwyd sgerbwd dyn o ryw 25,000 o flynyddoedd yn ôl.
 
Yn ardal penrhyn Gŵyr roeddBlodeuodd '[[teyrnas Gŵyr]]' yn blodeuoyma am gyfnod byr - yn yr [[Yr Oesoedd Canol Cynnar yng Nghymru|Oesoedd Canol Cynnar]].
 
Bu i [[Ffleminiaid]] a [[Saeson]] ymsefydlu ar rhannaurannau deheuol y [[penrhyn]] yn y [[12fed ganrif|ddeuddegfed ganrif]] yn sgîl goresgyn iseldiroedd arfordir [[de Cymru]] gan y [[Normaniaid]], ac, felo canlyniadganlyniad, [[Saesneg]] ydywyw prif iaith yr ardal hon ers canrifoeddhynny. Arhosodd pentrefi gogledd-ddwyrain y penrhyn yn llefydd [[Cymraeg|Gymraeg]] eu hiaith hyd ail hanner yr [[20fed ganrif|ugeinfed ganrif]] a chlywir gwahaniaeth amlwg yn acenion a ffordd o siarad y ddwy ardal hyd heddiw.
 
Ymwelodd [[Gerallt Gymro]] â Gŵyr yn ystod ei [[Hanes y Daith Trwy Gymru|daith trwy Gymru]] yn [[1188]]. Yn ei lys yn [[Ynysforgan]] ar benrhyn Gŵyr trigai [[Hopcyn ap Tomas]] (tua 1337-1408), noddwr beirdd a chasglwr llawysgrifau, a gysylltir â ''[[Llyfr Coch Hergest]]''.
 
Mae [[Penclawdd]] sydd ar yr arfordir gogleddol yn enwog am y [[cocos]] a gesglir oddi ar y traeth yno.
 
Heddiw mae Gŵyr yn boblogaidd iawn gyda [[Twristiaeth|thwristiaid]] dros fisoedd yr haf. Erys [[amaeth]]yddiaeth yn bwysig iawn yn yr economi lleol ond gwelir llawer o bobl yn ymddeol o ardaloedd eraill [[Cymru]] a [[Lloegr]] i fyw ym mhentrefi Gŵyr, ac felly yn'n codi pris tai allan o afael y brodorion.
 
==Pentrefi Gŵyr==