Guto Ffowc: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B 4 gweithred, replaced: {{Authority control}} → {{Rheoli awdurdod}} using AWB
ailwampio
Llinell 2:
Yr oedd '''Guido "Guy" Fawkes''', neu '''Guto Ffowc''' yn Gymraeg, ([[13 Ebrill]] [[1570]] – [[31 Ionawr]] [[1606]]), yn aelod o grŵp o [[Yr Eglwys Gatholig Rufeinig|Gatholigion Rhufeinig]] [[Lloegr|Seisnig]] a geisiodd gyflawni [[Cynllwyn y Powdr Gwn]] (neu'r 'Cynllwyn Pabaidd'), ymgais i chwythu i fyny [[Senedd Lloegr]] a lladd y brenin [[Iago I o Loegr]], a thrwy hynny ddinistrio'r llywodraeth [[Protestaniaeth|Brotestannaidd]] trwy ladd y pendefigion Protestannaidd, ar [[5 Tachwedd]] [[1605]], digwyddiad a goffeir ar [[Noson Guto Ffowc]]. Aflwyddiannus fu'r cynllwyn.
 
==Bywgraffiad==
Ganed Guto yn [[Efrog]], a threuliodd flynyddoedd fel milwr ym myddin [[Sbaen]]. Cyflwynwyd ef i [[Robert Catesby]], arweinydd Cynllwyn y Powdr Gwn, gan y Cymro [[Hugh Owen (cynllwynwyr Catholig)|Hugh Owen]]. Fel milwr profiadol, roedd ei brofiad o bwysigrwydd mawr i lwyddiant yr ymgais. Fodd bynnag, cafwyd hyd i'r powdwr gwn oedd wedi ei osod mewn seler dan y Senedd cyn i Guto gael y cyfle i'w ffrwydro. Daliwyd ef a'r cynllwynwyr eraill a chafodd ei [[artaith|arteithio]], ei gael yn euog o [[Teyrnfradwriaeth|deyrnfradwriaeth]] a'i [[dienyddiad|ddienyddio]] tri mis yn ddiweddarach. Ysgrifennai Ffowc ei enw cyntaf yn ei ffurf [[Eidaleg]] ''Guido'', sy'n rhoi ''Guto'' yn Gymraeg.
 
[[Delwedd:Children from Bontnewydd, Caernarfon, collecting for the “Guy” (15730938785).jpg|bawd|chwith|Plant o Fontnewydd, Caernarfon yn casglu ''Ceiniog i'r han Guy!''; 1 Tachwedd 1962]]
==Noson Guto Ffowc==
{{prif-cat|Noson Guto Ffowc}}
Tan yn ddiweddar iawn arferai plant a phobl ifanc fynd o dŷ i dŷ ddechrau fis Tachwedd gyda ''Guto'' - dymi wedi'i wneud o hen ddillad a gwellt - i hel pres at Noson Guto Ffowc. Ar y noson honno rhoddid y Guto ar ben y [[coelcerth|goelcerth]] a'i losgi.
[[Delwedd:Children from Bontnewydd, Caernarfon, collecting for the “Guy” (15730938785).jpg|bawd|chwith|Plant o Fontnewydd, Caernarfon yn casglu ''Ceiniog i'r hanhen GuyGuto!''; 1 Tachwedd 1962]]
Tan yn ddiweddar iawn arferai plant a phobl ifanc yng ngwledydd Prydain fynd o dŷ i dŷ ddechrau fis Tachwedd gyda ''Guto'' - dymi o ddyn wedi'i wneud o hen ddillad a gwellt - i hel pres at [[Noson Guto Ffowc]]. Ar y noson honno rhoddid y "Guto" ar ben y [[coelcerth|goelcerth]] a'i losgi.
 
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
 
{{Rheoli awdurdod}}
 
{{DEFAULTSORT:Ffowc, Guto}}
[[Categori:Catholigion Seisnig]]
[[Categori:Genedigaethau 1570]]
[[Categori:Marwolaethau 1606]]
[[Categori:Catholigion Seisnig]]
[[Categori:Hanes Lloegr]]
[[Categori:Pobl o Swydd Efrog]]
[[Categori:HanesSaeson Lloegryr 16eg ganrif]]
 
[[Categori:Saeson yr 17eg ganrif]]
[[Categori:Y Gwrth-Ddiwygiad]]
 
{{eginyn Saeson}}