Brwydr Marston Moor: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Deb (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
ehangu |
||
Llinell 1:
{{Infobox military conflict
Un o'r brwydrau pwysicaf yn y [[Rhyfel Cartref Cyntaf Lloegr]] oedd '''Brwydr Marston Moor''' ([[2 Gorffennaf]] [[1644]]), buddugoliaeth swmpus i [[Ferdinando Fairfax]] a'r fyddin Seisnig, gyda'r [[Cyfamodwyr (yr Alban)|Cyfamodwyr]] o'r Alban, dros fyddin [[Siarl I, brenin Lloegr a'r Alban]].▼
|conflict=Brwydr Marston Moor
|image=[[Image:Battle of Marston Moor, 1644.png|300px]]
|caption=''Brwydr Marston Moor'', gan J. Barker
|partof=[[Rhyfel Cartref Cyntaf Lloegr|Ryfel Cartref Cyntaf Lloegr]]
|date=2 Gorffennaf 1644
|place=ger Long Marston, [[Gogledd Swydd Efrog]]
|result=Buddugoliaeth lwyr i'r Seneddwyr a'r Cyfamodwyr
|combatant1= [[Seneddwr|Seneddwyr]]<br> [[Cyfamodwyr (yr Alban)|Cyfamodwyr]] yr Alban
|combatant2=[[Cafalîr|Brenhinwyr]]
|commander1=Alexander Leslie, Iarll Cyntaf Leven<br> Edward Montagu, Ail Iarll Manceinion<br> Ferdinando Fairfax, Ail Arglwydd Fairfax o Cameron
|commander2=[[Rupert, tywysog y Rhein]]<br>William Cavendish, Dug Cyntaf Newcastle
|strength1='''22,500+:''' <br> 7,000+ o geffylau,<br>500+ dragŵns,<br>15,000+ milwyr traed,<br>30 – 40 gwn
|strength2='''17,000:''' <br> 6,000 o geffylau,<br>11,000 milwr traed,<br>14 gwn
|casualties1=300 wedi'u lladd
|casualties2=4,000 wedi'u lladd,<br>1,500 o garcharorion
|}}
▲Un o
I Ferdinando Fairfax a'r Cyfamodwyr yr aeth y fuddugoliaeth bwysig hon.
[[Delwedd:Oliver Cromwell at the Battle of Marston Moor.jpg|bawd|chwith|''Oliver Cromwell ym Mrwydr Marston Moor'' (1599–1658). Cadarnhawyd enw Cromwell fel milwr y cafalri drwy'r fuddugoliaeth hon.]]
Yn ystod haf 1644, roedd y Seneddwyr a'r Cyfamodwyr wedi rhoi [[Efrog]] dan warchae, a oedd yn cael ei hamddiffyn gan Marcwis Newcastle. Roedd y Tywysog Rupert wedi casglu byddin gref a fartsiodd drwy Ogledd Orllewin Lloegr ac ar draws bryniau'r Pennines, gan gynyddu mewn nifer wrth fynd. Bwriadent dorri'r gwarchae a rhyddhau'r dref. Pan ddaeth y ddwy fyddin benben a'i gilydd, ymladdwyd brwydr mwyaf y Rhyfel Cartref.
Ar y 1af o Orffennaf, gwnaeth Rupert, symudiad annisgwyl drwy orfodi brwydr, er fod ganddo lawer llai o filwyr yn ei fyddin. Ond yn hytrach nag ymosod ar unwaith, yn y bore bach, daliodd ei afael - a chynyddodd y ddwy ochr o ran nifer. Tir corsiog yw Marston Moor, sy'n agored ac eang, mymryn i'r gorllewin o Efrog. Yn y cyfnos, ymosododd y ddwy ochr ar ei gilydd, ac wedi dwy awr, roedd y pennau-grynion (neu'r Seneddwyr), dan arweiniaeth [[Oliver Cromwell]], yn erlyn y Brenhinwyr hynny a oedd yn dianc o faes y gad, gyda'u cynffonau rhwng eu coesau.
Ar y cyfan, canlyniad y frwydr hon oedd gweld y Brenhinwyr wedi'u clirio o Ogledd Lloegr a golygai fod Brenhinwyr De Lloegr wedi'u gwahanu oddi wrth Brenhinwyr yr Alban.
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
[[Categori:Brwydrau Lloegr]]
| |||