Awyren: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
ApGlyndwr (sgwrs | cyfraniadau)
BDim crynodeb golygu
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:Airbus A380 blue sky.jpg|bawd|220px|[[Airbus]] [[A380]], awyren cario teithwyrdeithwyr fwyaf y byd.]]
[[Cerbyd]] neu [[peiriant|beiriant]] sy'n medru [[hedfan]] gan ddefnyddio'r awyr i'w chynnal ei hun yw '''awyren'''. Yn aml defnyddir y gair yn yr ystyr [[awyren drymach nag aer]], ag iddi [[awyren adenydd sefydlog|adenydd sefydlog]], ac yn benodol [[eroplen]], ond yn wir gall "awyren" gyfeirio at unrhyw beiriant hedfan gan gynnwys [[awyren ysgafnach nag aer|awyrennau ysgafnach nag aer]] megis [[balŵn]].<ref>{{dyf GPC |gair=awyren |dyddiadcyrchiad=24 Awst 2015 }}</ref> Nid yw [[roced]], ar y llaw arall, yn cael ei chynnal gan yr awyr o'i chwmpas ac felly, nid yw'n awyren.
 
[[Awyrennu]] yw'r maes sy'n ymwneud â chludiant hedfan a'r diwydiant awyrennau, ac [[awyrenneg]] yw astudiaeth, dyluniad a gwneuthuriaid awyrennau.
'''Awyren''' yw unrhyw gerbyd sy'n medru hedfan trwy'r awyr, gan ddefnyddio'r awyr i'w chynnal ei hun a pheiriant i'w gyrru. Nid yw [[roced]], ar y llaw arall, yn cael ei chynnal gan yr awyr o'i chwmpas ac felly, nid yw'n awyren.
 
Fel rheol, defnyddir y gair "awyren" am beiriant sy'n drymach na'r aer o'i gwmpas ac sy'n defnyddio pŵer. Mae [[balŵn]] yn ysgafnach na'r aer o'i chwmpas, ac felly nid yw'n dibynnu ar bŵer i'w chadw yn yr awyr. Rhaid i awyren sy'n drymach na'r aer o'i chwmpas fedru gwthio'r aer tuag i lawr, gan gynhyrchu adwaith sy'n gwthio'r awyren ei hun tuag i fyny. Mae'n hanfodol hefyd fod siâp yr awyren, o ran [[aerodynameg]] yn gywir i leihau [[ffrithiant]].
 
Y dulliau arferol o wthio'r aer tuag i lawr yw un ai adenydd sefydlog, sy'n cadw'r awyren yn yr awyr oherwydd ei bod yn symud ymlaen, neu "adenydd" sy'n troi yn eu hunfan, megis ar [[hofrennydd]].
 
== Mathau o awyrennau ==
Llinell 12 ⟶ 9:
* '''[[Awyrlong]]''': Mae'r awyrlong yn wrthrych ysgafnach nac aer, ac felly'n codi o'r ddaear. Yn wahanol i'r balŵn aer poeth, fodd bynnag, mae ganddi beiriant sy'n ei galluogi i symud dan ei stêm ei hun, yn hytrach na dibynnu ar y gwynt.
=== Awyren drymach nag aer ===
Rhaid i awyren sy'n drymach na'r aer o'i chwmpas fedru gwthio'r aer tuag i lawr, gan gynhyrchu adwaith sy'n gwthio'r awyren ei hun tuag i fyny. Mae'n hanfodol hefyd fod siâp yr awyren, o ran [[aerodynameg]] yn gywir i leihau [[ffrithiant]]. Y dulliau arferol o wthio'r aer tuag i lawr yw un ai adenydd sefydlog, sy'n cadw'r awyren yn yr awyr oherwydd ei bod yn symud ymlaen, neu "adenydd" sy'n troi yn eu hunfan, megis ar [[hofrennydd]].
* '''[[Gleider]]''': Gleider yw awyren drymach na'r awyr sy'n cael ei gefnogi yn hedfan trwy adwaith deinamig o'r awyr yn erbyn ei arwynebau codi, ac sy'n hedfan yn rhydd nid yn dibynnu ar beiriant.
* '''[[Awyren bŵer]]''': Mae un neu fwy o ddulliau ar fwrdd o greu pŵer mecanyddol gydag awyrennau pŵer. Am y rhan fwya’, mae peiriannau awyrennau naill ai'n beiriannau piston neu dyrbinau nwy.
* '''[[Hofrennydd]]''': Peiriant i deithio drwy'r awyr ydy hofrennydd, a gaiff ei yrru gyda chymorth llafnau metel sy'n troi uwch ei ben; ceir llafnau i reoli'r cyfeiriad hefyd - rhai llai - ar gynffon yr hofrennydd.
* '''[[Awtogyro]]''': Mae rotorau heb fotor ar awtogyro i godi'r awyren, gyda pheiriant pŵer ar wahân i wthio'r awyren ymlaen.
* '''[[Eroplen]]''': Awyren drymach nag aer, ag iddi adenydd sefydlog, a yrrir drwy'r awyr gan nerth [[propelor]] neu [[peiriant jet|beiriant jet]].
* '''[[Drôn]]''': Awyren dan reolaeth o'r ddaear, neu awyren heb beilot.
 
== Damweiniau ==
=== Yng Nghymru ===
Llinell 35:
 
==Gweler hefyd==
* [[Hedfan]]
* [[Airbus]]
 
== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}
 
{{Wiciadur|{{lc:{{PAGENAME}}}}}}