Astrofioleg: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
YiFeiBot (sgwrs | cyfraniadau) |
y posibilrwydd o fywyd ble ceir dwr |
||
Llinell 8:
#Sut medrwn ni ddarganfod os oes bywyd ar [[Planed|blanedau]] eraill? Pa mor aml ydyw'r bywyd hwnnw'n 'gymhleth' (h.y. esblygiedig)?
#Pa ffurfiau fydd i fywyd ar blanedau eraill?
==Dŵr ymhell o'r Ddaear==
Ym Medi 2015 cyhoeddodd [[NASA]] eu fod un o'u cerbydau gofod, ''Curiosity'', wedi darganfod olion dŵr ar ochrau un o geudyllau [[Planed |Mawrth]], sef Gale. Ceir cafnau ar ochr y ceudwll 154 [[km]] (96 [[mill]]) mewn diameter sy'n debyg i greithiau a adewir pan fo dŵr wedi llifo.<ref name="NASA-20120927">{{cite web |last1=Brown|first1=Dwayne |last2=Cole |first2=Steve |last3=Webster |first3=Guy |last4=Agle|first4=D.C.|title=''NASA Rover Finds Old Streambed On Martian Surface''|url=http://www.nasa.gov/home/hqnews/2012/sep/HQ_12-338_Mars_Water_Stream.html |date=27 Medi 2012|publisher=[[NASA]] |accessdate=28 Medi 2012 }}</ref><ref name="NASA-20120927a">{{cite web|author=NASA|author-link=NASA |title=''NASA's Curiosity Rover Finds Old Streambed on Mars - video (51:40)''|url=http://www.youtube.com/watch?v=fYo31XjoXOk |date=27 Medi 2012|publisher=[[NASA]]television|accessdate=28 Medi 2012 }}</ref> Eisioes yn Rhagfyr 2012, roedd gwyddonwyr wedi cyhoeddi fod dadansoddiad o bridd y blaned a analeiddiwyd gan ''Curiosity'' wedi awgrymu'r posibilrwydd y bu yno ddŵr ar un cyfnod, gan y canfuwyd yno foleciwlau dŵr, [[swlffwr]], [[clorin]] a chyfansoddion organig. Mae dŵr yn hanfodol i fywyd, ac yn un o'r pethau pwysicaf mae gwyddonwyr y gofod yn chwilio amdano.
Y pedwar lle mwyaf tebygol o fod a dŵr arnynyt yw Y Blaned Mawrth, Titan (un o leuadau [[Sadwrn]]), [[Europa]] (un o leuadau [[Iau (planed)|Iau]]) ac Enceladus (lleuad arall Sadwrn). Yn y tabl canlynol, edrychir ar y tebygolrwydd; nodir hefyd, er mwy eu cymharu - y Ddaear a'n lleuad:
{| class="wikitable"
|-
! Testun y pennawd !! Planed Daear !! Y Lleuad !! Y Blaned Mawrth !! Titan
(un o leuadau Sadwrn)
!! Europa
(un o leuadau Iau)
!! Enceladus
(un o leuadau Sadwrn)
|-
| || [[Delwedd:The Earth seen from Apollo 17.jpg|100px|canol]] || [[File:Luna vista desde el hemisferio sur.jpg|100px|canol]] || [[File:Celestia mars.jpg|100px|canol]] || [[File:Titan Visible.jpg|100px|canol]] || [[File:FullMoon2010.jpg|100px|canol]] || [[File:Enceladus from Voyager.jpg|100px|canol]]
|-
| Pellter o'r Ddaear<br /><small>(Mewn cilometrau)</small> || || 356,400 || 54 miliwn || 1.2 biliwn || 628 miliwn || 1.2 biliwn
|-
| Diametr<br /><small>(Mewn milltiroedd)</small> || 7,918 || 2,159 || 4,212 || 1,950 || 3,200 || 313
|-
| Posibilrwydd || || Dim || Posibilrwydd cryf iawn fod dŵr
o dan wyneb y blaned
|| Posibilrwydd cryf fod dŵr o dan wyneb y blaned || Posibilrwydd cryf iawn || Posibilrwydd cryf
|-
| Ymweliadau || || Na || Yn 2015 roedd 5 lloeren yn ei amgylchynu a dau robot yn
crwydro'i wyneb<br />*2018 ''ExoMars'' (Ewrop)
|| ''TiME'' (NASA) || *''US Europa'' (NASA)<br />*''European Juice'' (Ewrop) || *2030 ''Life Finder''
|}
==Gweler hefyd==
| |||